Na zaproszenie Punktu Europe Direct w Szczecinie gościł zespół Interact Turku, który przeprowadził jedyny jak dotąd w Polsce Dzień Informacji o Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego. Temat spotkał  się z żywym zainteresowaniem uczestników, a poprzez prezentacje i dyskusje uczestnicy zapoznali się z istotą Strategii, możliwościami, jakie daje i koniecznymi do podjęcia krokami, aby zrealizować projekt. Nasi eksperci wyjaśnili, dlaczego tak ważna jest współpraca w regionie Morza Bałtyckiego, jaka jest różnica między Strategią RMB, Ramową Dyrektywą Morską, Strategią Europa 2020 i Programem Regionu Morza Bałtyckiego. Relację z wydarzenia publikowaliśmy na naszej stronie www. Dla osób, które nie zdołały wziąć udziału w szczecińskim spotkaniu, a są ciekawe odpowiedzi na pytania kierowane do naszych ekspertów z Komisji Europejskiej, z Interact Turku i Sekretariatu CBSS w Sztokholmie, kierujemy ten właśnie artykuł.

Strategia służy wspólnemu rozwiązywaniu problemów. Nie chodzi więc o to, by w ogóle nawiązywać współpracę z partnerami zagranicznymi, ale o to by współpraca ta przynosiła efekt niemożliwy do uzyskania w pojedynkę. W przypadku Regionu Morza Bałtyckiego największymi wyzwaniami  są: tworzenie warunków dla zrównoważonego środowiska, rozwój dobrobytu w regionie, wzrost dostępności i atrakcyjności regionu, zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony w regionie. Żadnego z tych problemów nie da się rozwiązać wysiłkiem jednego kraju, dlatego konieczna jest, według Komisji Europejskiej, współpraca ponad granicami. Na temat celów głównych i szczegółówych Strategii czytaj tutaj.

 

Oprócz tematów takich jak czystość wód, tworzenie ekologicznych i bezpiecznych warunków żeglugi Strategia obejmuje inne zagadnienia, które są istotne dla rozwoju krajów nadbałtyckich Unii Europejskiej, tj. Niemiec, Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Szwecji i Danii (inne kraje tego obszaru, Norwegia i Rosja, a także Islandia i Białoruś uczestniczą w działaniach jako kraje partnerskie). Tematy nad jakimi pracują partnerzy to m.in. zdrowie, kultura, rynek wewnętrzny, turystyka, promowanie przedsiębiorczości i innowacyjności w regionie. Pełną listę obszarów strategicznych zawiera  Plan Działań SEURMB.

 

Problemy, jakie występują na danym terenie, mogą być rozwiązywane w znacznie efektywniejszy, tańszy i nowocześniejszy sposób. Te , jak je obecnie nazywamy, inteligentne rozwiązania mogą dotyczyć takich zagadnień jak planowanie urbanistyczne dla zrównoważonego rozwoju, problematyka transportu i bezpieczeństwa na morzu, partnerstwo publiczno-prywatne, zaopatrzenie mieszkańców w energię i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, zarządzanie kryzysowe i reagowanie na katastrofy, pozyskiwanie wsparcia dla lokalnych planów rozwojowych i wiele innych istotnych z punktu widzenia mieszkańca problemów.

 

Należy rozpocząć od określenia własnych potrzeb, celów i umieszczenia ich w szerszym kontekście. Następnie warto nawiązać kontakt z osobami, które już realizowały bądź realizują projekt. Można wykorzystać już istniejące sieci współpracy np. w mieście partnerskim.  Zachęcamy również do kontaktu z nami, Punktem Europe Direct w Szczecinie. Polecamy także uczestnictwo w konferencjach i spotkaniach na interesujący nas temat i tam  nawiązanie potrzebnych kontaktów. Ważne jest, aby od samego początku stworzyć sieć współpracy ze wszystkimi podmiotami, których wkład jest potrzebny do realizacji założonych celów. Najbliższa okazja na zdobycie wiedzy i kontaktów już wkrótce – 3 czerwca w Turku, Finlandia rozpoczyna się V Forum Strategii UE dla Regionu Morza Batyckiego – spodziewanych jest ponad ok. 700 osób w tym eksperci, liderzy projektów, przedstawiciele instytucji finansowych. Informacje i rejestracja tutaj

 

Warunki, jakie musi spełnić projekt, są opisane w Planie Działań SUERMB. Najogólniej mówiąc, taka inicjatywa musi mieć wyraźny międzyregionalny charakter, przyczyniać się do realizacji celów i wskaźników określonych w planie działania, jej wdrożenie musi być realne. Ocena ekspertów opiera się na analizie jakości partnerstw i instytucji wiodącej, podstaw finansowania i zarządzania projektem. Opis projektu (który jest dobrze objaśniony i już funkcjonujący)  przedstawiamy koordynatorowi danego obszaru priorytetowego lub liderowi jednej z tzw. akcji horyzontalnych. Takich obszarów jest 17, zaś akcji horyzontalnych 5. Dokładny opis oraz adresy kontaktowe znajdują się w Planie Działań Strategii. Koordynator lub lider w zależności od rodzaju projektu po konsultacjach z innymi podmiotami proponuje Komisji Europejskiej wpisanie projektu do Planu Działań Strategii.

 

SUERMB jest strategicznym dokumentem dotyczącym zagadnień istotnych z punktu widzenia rozwoju całego regionu, natomiast Program Region Morza Bałtyckiego jest jednym z wielu programów UE, które można wykorzystywać we współpracy transgranicznej. Jest on jedynym programem, który obejmuje teren całego Regionu Morza Bałtyckiego, dlatego też najczęściej do tego programu składane są aplikacje inicjatyw realizowanych w ramach Strategii dla RMB.  Komisja Europejska podkreśla jednak, że wszystkie programy unijne powinny wspomagać realizację  Strategii - Europejski Fundusz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Program Rozwoju Regionalnego oraz Europejski Program Społeczny. Jeden projekt można realizować, korzystając z  kombinacji różnych programów unijnych.

 

Dotychczas podstawowym źródłem finasowania projektów w ramach SUERMB był program Region Morza Bałtyckiego. Było to spowodowane ogłoszeniem Strategii w trakcie trwania okresu programowania finansowego, jaki miał miejsce w latach 2009-2013. Obecnie Komisja Europejska zaleciła wprowadzenie odniesień do Strategii do Regionalnych Programów Operacyjnych (przykład dobrej praktyki z m.in. z województwa pomorskiego można odnaleźć tutaj). Również inne programy strukturalne i wspólnotowe mogą być wykorzystywane dla osiągnięcia celów Strategii. Komisja podkreśla, że finansowanie działań powinno daleko wykraczać poza środki dostępne w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Obecnie zapewniono także środki na początkową fazę projektu, tzw. seed money. Dostępnych funduszy jest bardzo wiele. Zapewniają one finansowanie organizacji spotkań, przejazdy koordynatorów, koszty administracyjne. Co ważne, środki te nie muszą być zwracane w przypadku odrzucenia wniosku składanego do wybranego przez nas programu czy funduszu. Lista funduszy, w których dostępne są  seed money, znajduje się tutaj.

 

Mamy nadzieję, że ten krótki przewodnik przybliżył Państwu podstawowe zasady działania Strategii. Zachęcamy do włączenia się w realizację projektów flagowych SUERMB. Inicjatywy te otwierają zupełnie nowe perspektywy, przynoszą ogromny prestiż samorządom i instytucjom, pozwalają na wypracowanie nowatorskich rozwiązań i  kontaktów międzynarodowych, które zaprocentują w przyszłości. Wszelkie pytania można kierować do nas, – Punktu Europe Direct – Szczecin. Dostarczymy Państwu szczegółowych informacji i skierujemy do instytucji i osób odpowiedzialnych za pomoc przy tworzeniu i realizacji projektów SEURMB.


Źródło: Biuletyn Europejski 3/2014