7. Obszar sprawiedliwości i przestrzegania praw podstawowych, którego podstawą jest wzajemne zaufanie
„Zamierzam wykorzystać prerogatywy Komisji do podtrzymywania, w zakresie przydzielonych nam uprawnień, naszych wspólnych wartości, rządów prawa i praw podstawowych, zapewniając przy tym należyte poszanowanie różnorodnych tradycji konstytucyjnych i kulturowych 28 państw członkowskich”.
Jean-Claude Juncker, Wytyczne polityczne, 15 lipca 2014 r.
Terroryzm, przestępczość zorganizowana i cyberprzestępczość stanowią złożone i zmieniające się wyzwania, które wykraczają poza granice Europy. Dramatyczne wydarzenia, które miały miejsce w tym roku, takie jak zamachy w Paryżu i Kopenhadze, a ostatnio w transgranicznym pociągu Thalys, sprawiają, że Europa staje przed wyzwaniami przekraczającymi możliwości poszczególnych państw i wymagającymi skoordynowanego podejścia i współpracy na szczeblu europejskim. Europejczycy muszą mieć pewność, że ich wolność i bezpieczeństwo są dobrze chronione w całej Europie.
W kwietniu 2015 r. Komisja przejęła inicjatywę, prezentując unijną agendę bezpieczeństwa, skupiającą się na obszarach, w których UE odgrywa istotną rolę. Stanowi ona podstawę współpracy i wspólnych działań na najbliższe pięć lat. Duży nacisk kładzie się na wymianę informacji oraz współpracę policyjną i sądową. W tym kontekście Komisja przyjęła nowe środki mające na celu wspieranie walki z terroryzmem. Usprawnienia wprowadzone do systemu informacyjnego Schengen (SIS) umożliwiły organom krajowym wymianę informacji na temat osób, które wstąpiły w szeregi ugrupowań terrorystycznych poza granicami UE. Dążymy do przyjęcia przez współprawodawców ważnych aktów prawnych, takich jak unijna dyrektywa w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera, reforma Europolu i Eurojustu, a także reforma unijnych przepisów o ochronie danych.
Podjęliśmy również kroki na rzecz przeciwdziałania radykalizacji postaw, ograniczenia finansowania terroryzmu oraz zwiększenia potencjału Europolu. Zamierzamy teraz niezwłocznie doprowadzić do wzmocnienia ram prawnych dotyczących broni palnej. Szacuje się, że w UE liczba sztuk broni palnej znajdującej się legalnie w posiadaniu cywilów wynosi 80 mln. Nie wiadomo też, co dzieje się z pół milionem sztuk tej broni, które uznaje się za zgubione i skradzione. Nielegalny handel bronią palną w Europie nie może być tolerowany. Aby zdezorganizować nielegalne wytwarzanie broni palnej i obrót tą bronią, Komisja udoskonali przepisy dotyczące znakowania i rejestrowania broni oraz wymiany informacji, aby ułatwić szybsze wykrywanie skradzionej i zgubionej broni.
Komisja zmierza do zawarcia umowy ramowej w sprawie ochrony danych między UE a USA, przewidującej w szczególności możliwość sądowego dochodzenia roszczeń przez obywateli UE na terytorium USA. Umowa ta zapewni ochronę danych osobowych przekazywanych między UE i USA do celów zapobiegania przestępstwom, w tym terroryzmowi, prowadzenia dochodzeń w sprawie tych przestępstw, a także wykrywania ich i ścigania. Komisja nalega na przyjęcie wniosku dotyczącego ustanowienia Prokuratury Europejskiej na potrzeby prowadzenia dochodzeń i ścigania nadużyć dotyczących UE, wpływających na interesy finansowe Unii.