Powodem jest niewywiązywanie się tych państw z obowiązków ciążących na nich w związku z decyzjami Rady w sprawie relokacji podjętymi w 2015 r. Mimo ponawianych przez Komisję wezwań do działania, te trzy państwa nadal nie wywiązały się ze swoich obowiązków prawnych. Wykazały też brak poszanowania dla swoich zobowiązań wobec Grecji, Włoch i innych państw członkowskich.

Wspomnianymi decyzjami Rady nałożono na państwa członkowskie obowiązek zgłaszania co trzy miesiące dostępnych miejsc do celów relokacji, co ma zagwarantować odpowiednie tempo i uporządkowany przebieg procedury. Węgry nie podjęły żadnych działań od momentu rozpoczęcia relokacji, natomiast Polska nie dokonała żadnej relokacji ani nie zadeklarowała miejsc od grudnia 2015 r. Republika Czeska nie dokonała żadnej relokacji od sierpnia 2016 r. i od ponad roku nie podjęła żadnych nowych zobowiązań.

W opublikowanym w dniu 16 maja 12. sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń Komisja zapowiedziała, że te państwa członkowskie, które nie dokonały żadnej relokacji lub nie zobowiązały się do tego kroku przez prawie rok, naruszając swoje obowiązki prawne, muszą niezwłocznie (tzn. w ciągu miesiąca) rozpocząć proces relokacji. Jak zapowiedziano w opublikowanym wczoraj 13. sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń, ponieważ Polska, Republika Czeska i Węgry nie podjęły żadnych działań, aby wypełnić swoje zobowiązania prawne, Komisja zadecydowała dziś o wszczęciu postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i skierowaniu do tych trzech państw członkowskich wezwania do usunięcia uchybienia.

Wezwanie do usunięcia uchybienia to pierwszy oficjalny wniosek o udzielenie informacji oraz pierwszy etap postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Z uwagi na to, że decyzje Rady w sprawie relokacji zostały przyjęte w odpowiedzi na nadzwyczajną sytuację, i w związku z wezwaniami kierowanymi wielokrotnie do trzech wspomnianych państw członkowskich, władze Polski, Republiki Czeskiej i Węgier mają teraz jeden miesiąc na udzielenie odpowiedzi na argumenty przedłożone przez Komisję. W przypadku braku odpowiedzi na wezwanie do usunięcia uchybienia lub jeżeli uwagi przedstawione w odpowiedzi na to wezwanie nie zostaną uznane za satysfakcjonujące, Komisja może postanowić o przejściu do następnego etapu postępowania, który polega na przesłaniu państwom członkowskim tzw. uzasadnionej opinii. Komisja może następnie podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Tymczasowy mechanizm relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych został ustanowiony w dwóch decyzjach Rady z września 2015 r., w których państwa członkowskie zobowiązały się, że relokują z Włoch i Grecji osoby wymagające ochrony międzynarodowej. Decyzje o relokacji dotyczą zobowiązania do relokacji 98 255 osób, po tym jak 29 września 2016 r. Rada przyjęła zmianę do swojej drugiej decyzji w sprawie relokacji. Zmiana ta przewiduje, że 54 000 miejsc, których jeszcze nie przydzielono, zostanie udostępnionych na potrzeby zgodnego z prawem przyjmowania przez UE obywateli Syrii z Turcji.

Komisja regularnie składała okresowe sprawozdania z wdrażania dwóch decyzji Rady dotyczących relokacji i przesiedleń, wzywając przy tej okazji do podjęcia koniecznych działań. Jak wskazano w opublikowanym wczoraj 13. sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń, tempo relokacji w 2017 r. wyraźnie wzrosło: od stycznia tego roku przeniesiono prawie 10 300 osób – pięć razy więcej niż w tym samym okresie 2016 r. Według stanu na dzień 9 czerwca łączna liczba relokacji wynosi 20 283 (13 766 z Grecji oraz 6 458 z Włoch). Obecnie większość państw członkowskich dokonuje relokacji z Włoch i Grecji, dlatego można zakładać, że jeśli tempo działań będzie nadal rosło, to wszystkie kwalifikujące się osoby zostaną przeniesione do września 2017 r. W Grecji zarejestrowano 11 350 osób, które mogą wziąć udział w systemie relokacji. We Włoszech konieczne są intensywniejsze działania w celu zidentyfikowania i szybkiego zarejestrowania uprawnionych osób ubiegających się o azyl.

W 13. sprawozdaniu odnotowano, że mimo wielokrotnych ponagleń Polska, Republika Czeska i Węgry, naruszając swoje obowiązki prawne wynikające z decyzji Rady oraz zobowiązania wobec Grecji, Włoch i innych państw członkowskich, nie podjęły jeszcze niezbędnych działań, oraz ogłoszono, że Komisja postanowiła wszcząć wobec tych trzech państw postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Inne państwa członkowskie podejmują zobowiązania i dokonują relokacji. Zobowiązania prawne państw członkowskich w zakresie relokacji nie ustaną we wrześniu – decyzje Rady w sprawie relokacji mają zastosowanie do wszystkich osób, które przybędą do Grecji lub Włoch do dnia 26 września 2017 r. Relokacja kwalifikujących się wnioskodawców musi nastąpić w rozsądnym terminie po tej dacie.