Komisja Europejska wysłała tzw. uzasadnione opinie do Polski, Czech i Węgier. To dlatego, że te kraje nie wywiązują się ze spoczywających na nich obowiązkach związanych z relokacją uchodźców.

Choć Komisja wielokrotnie wzywała te kraje do działania, a w zeszłym miesiącu wszczęła wobec nich postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Polska, Czechy i Węgry nadal nie wywiązały się ze swoich obowiązków prawnych. Wykazały też brak poszanowania dla swoich zobowiązań wobec Grecji, Włoch i innych państw członkowskich UE.

15 czerwca 2017 r. Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i wysłała wezwania do usunięcia uchybienia do Polski, Czech i Węgier. Udzielone przez te państwa członkowskie odpowiedzi nie zostały uznane za zadowalające, ponieważ żadna z nich nie zawierała informacji o tym, że rozpoczną one szybko relokację na swoje terytorium. Żaden z przedstawionych argumentów – niezależnie od tego, czy chodzi o toczącą się przed Trybunałem sprawę przeciwko Radzie (co nie wywołuje skutku zawieszającego), czy o inne formy pomocy udzielanej przez te kraje w geście solidarności z potrzebującymi, czy też trudności w przeprowadzaniu kontroli bezpieczeństwa – nie usprawiedliwia faktu, że kraje te nie wypełniły obowiązku polegającego na złożeniu zobowiązań co do liczby miejsc dostępnych na potrzeby relokacji. Komisja postanowiła zatem przejść do kolejnego etapu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. 

Decyzjami Rady nałożono na państwa członkowskie obowiązek zgłaszania co trzy miesiące liczby dostępnych miejsc do celów relokacji, co ma zagwarantować odpowiednie tempo i uporządkowany przebieg procedury. Węgry nie podjęły żadnych działań od momentu rozpoczęcia programu relokacji, natomiast Polska nie dokonała żadnej relokacji ani nie zadeklarowała miejsc od grudnia 2015 r. Czechy nie dokonały żadnej relokacji od sierpnia 2016 r. i od ponad roku nie złożyły żadnych nowych deklaracji.

Uzasadniona opinia stanowi drugi etap postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i obejmuje oficjalne wezwanie do zapewnienia zgodności z unijnymi przepisami. Jest ona skierowanym do państw członkowskich wezwaniem do poinformowania Komisji o działaniach podjętych w celu zapewnienia zgodności z prawem w określonym terminie. Z uwagi na to, że decyzje Rady w sprawie relokacji zostały przyjęte w odpowiedzi na sytuację nadzwyczajną, i w związku z tym, że te trzy kraje były wielokrotnie wzywane do skorygowania sytuacji, władze Polski, Czech i Węgier mają teraz miesiąc na udzielenie odpowiedzi na uzasadnioną opinię (zamiast zwyczajowego terminu dwumiesięcznego). W przypadku braku odpowiedzi lub jeżeli uwagi przedstawione w odpowiedzi nie będą satysfakcjonujące, Komisja może postanowić o przejściu do kolejnego etapu postępowania, który polega na skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Tymczasowy mechanizm relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych został ustanowiony w dwóch decyzjach Rady z września 2015 r., w których państwa członkowskie zobowiązały się, że relokują z Włoch i Grecji osoby wymagające ochrony międzynarodowej.

Komisja regularnie składała okresowe sprawozdania z wdrażania dwóch decyzji Rady dotyczących relokacji i przesiedleń, wzywając przy tej okazji kraje UE do podjęcia koniecznych działań. Z opublikowanego dzisiaj 14. sprawozdania dotyczącego relokacji i przesiedleń wynika, że w 2017 r. tempo relokacji wyraźnie wzrosło. Od listopada 2016 r. co miesiąc odbywało się ponad tysiąc transferów, a w czerwcu 2017 r. ich liczba osiągnęła rekordowe 3 tysiące. Według stanu na 26 lipca łączna liczba relokacji wynosi 24 676 (16 803 z Grecji oraz 7 873 z Włoch).

Obecnie większość państw członkowskich regularnie składa deklaracje i dokonuje relokacji z Włoch i Grecji. Można zatem bezpiecznie zakładać, że o ile uda się utrzymać tempo relokacji z Grecji i przyśpieszyć tempo relokacji z Włoch, to wszystkie osoby kwalifikujące się do relokacji uda się przenieść do września 2017 r. W tej końcowej fazie pierwszorzędne znaczenie ma to, by państwa członkowskie przyspieszyły relokację i zadeklarowały wystarczająco dużą liczbę miejsc na potrzeby przyjęcia wszystkich kwalifikujących się osób, wliczając te, które mogą dotrzeć do Europy do 26 września. Obowiązek prawny państw członkowskich dotyczący relokacji nie ustanie z końcem września. Decyzje Rady w sprawie relokacji mają zastosowanie do wszystkich osób, które dotrą do Grecji lub Włoch do dnia – odpowiednio – 17 lub 26 września 2017 r., a osoby kwalifikujące się do przesiedlenia muszą zostać przeniesione w rozsądnym terminie. 

Komunikat prasowy: Rekordowy miesiąc pod względem relokacji z Włoch i Grecji

Komunikat: 14. sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedleń

Zestawienie informacyjne: Relokacje i przesiedlenia

Więcej informacji na temat ogólnej procedury dotyczącej uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego: notatka prasowa MEMO/12/12(oraz infografika).

Więcej informacji na temat unijnej procedury dotyczącej uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego