13 września w dorocznym orędziu o stanie Unii przewodniczący Jean-Claude Juncker powiedział: Pragnę, abyśmy wzmacniali nasz europejski program handlowy. Tak, Europa jest otwarta na biznes. Konieczna jednak jest wzajemność.

Po orędziu Jeana-Claude'a Junckera o stanie Unii Komisja przedstawiła dzisiaj duży pakiet wniosków dotyczących handlu i inwestycji. Ma to na celu przyjęcie postępowego i ambitnego programu handlowego. Wnioski obejmują utworzenie europejskich ram monitorowania, zapewniających, by bezpośrednie inwestycje zagraniczne nie naruszały strategicznych interesów UE w dziedzinie bezpieczeństwa i porządku publicznego, oraz projekty upoważnień do rozpoczęcia negocjacji handlowych z Australią i Nową Zelandią. Aby unijna polityka handlowa była najbardziej przejrzysta i pluralistyczna na całym świecie, Komisja postanowiła powołać grupę doradczą ds. umów handlowych zawieranych przez UE oraz opublikować dzisiaj nowe wnioski w sprawie mandatów negocjacyjnych. Dzisiejszy pakiet obejmuje ponadto projekt upoważnienia do rozpoczęcia negocjacji w sprawie utworzenia wielostronnego trybunału inwestycyjnego.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans skomentował: Aby handel był wolny i sprawiedliwy, musimy znaleźć równowagę między otwarciem rynków na handel i inwestycje – będące siłą napędową naszego dobrobytu – a międzynarodowymi zasadami, które zapewnią przestrzeganie naszych wysokich standardów i wspólnych wartości oraz ochronę naszych interesów. Dlatego też w pakiecie dotyczącym handlu zawarliśmy wniosek w sprawie utworzenia stałego, sprawiedliwego i bezstronnie orzekającego wielostronnego trybunału inwestycyjnego. Taki system sądowy pozwoli nam osiągnąć równowagę między interesami państw i inwestorów oraz niezbędną legitymację demokratyczną, zapewniając niezależność, rozliczalność i przejrzystość.

Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen z kolei powiedział: Światowy handel powinien być kształtowany proaktywnie i zarządzany w taki sposób, by był sprawiedliwy, propagował odpowiednie wartości, a jego podstawą był solidny system oparty na zasadach. W sytuacji, gdy zagrożenie protekcjonizmem rośnie, a ważne podmioty wykazują coraz mniejsze zainteresowanie systemem zarządzania światowym handlem, UE musi przejąć rolę lidera. Nasze podejście jest zrównoważone i odpowiedzialne: otwieramy rynki, ale też ustanawiamy surowe przepisy i normy regulujące globalizację i zapewniamy równe warunki działania. Handel umożliwia bowiem unijnym przedsiębiorstwom rozwój, otwiera nowe możliwości eksportu przed MŚP i pozwala im tworzyć nowe miejsca pracy.

Komisarz ds. handlu Cecilia Malmström dodała: Światowy handel potrzebuje liderów. UE nieustannie opowiada się za wolnym i sprawiedliwym handlem i należy do przywódców grupy państw, które myślą podobnie. Dzisiejszy pakiet wniosków jest praktycznym przykładem tego zaangażowania. Pokazuje też naszą determinację, by polityka handlowa UE była jak najbardziej otwarta i pluralistyczna. W najbliższych tygodniach będę ściśle współpracować z Parlamentem Europejskim i rządami państw członkowskich UE w ramach Rady UE, aby prace nad wnioskami przebiegały możliwie jak najszybciej.

Najważniejsze elementy pakietu to:

wniosek w sprawie europejskich ram monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych.Jego celem jest zapewnienie, by inwestycje zagraniczne nadal stanowiły ważne źródło wzrostu gospodarczego w UE, przy jednoczesnej ochronie kluczowych interesów UE. Wnioskowi ustawodawczemu towarzyszy szereg dodatkowych środków o natychmiastowych skutkach. Przedstawiono je szczegółowo w specjalnym komunikacie nakreślającym strategiczną konieczność takiego monitorowania;

zalecenia dla Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji dotyczących umów handlowych z Australią i Nową Zelandią. Umowy te będą opierać się na udanych porozumieniach zawartych niedawno m.in. z Kanadą, Wietnamem, Singapurem i Japonią. Australia i Nowa Zelandia dołączą do grupy partnerów UE ceniących postępowe zasady światowego handlu;

zalecenie dla Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji dotyczących utworzenia wielostronnego trybunału rozstrzygania sporów inwestycyjnych.Trybunał ten byłby ważną innowacją w globalnym ładzie i stanowiłby kolejny krok w kierunku bardziej przejrzystego, spójnego i sprawiedliwego podejścia do rozpatrywania skarg przedsiębiorstw składanych na podstawie umów o ochronie inwestycji;

niespotykana dotąd przejrzystość: Publikując projekty upoważnień do rozpoczęcia negocjacji w sprawie dwustronnych umów handlowych z Australią i Nową Zelandią oraz w sprawie wielostronnego porozumienia o rozstrzyganiu sporów inwestycyjnych, Komisja postanowiła od tej pory publikować wszystkie swoje zalecenia dotyczące wytycznych negocjacyjnych w sprawie umów handlowych (tzw. mandatów negocjacyjnych). Dokumenty przekazywane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie będą równocześnie automatycznie przesyłane do wszystkich parlamentów narodowych i udostępniane opinii publicznej. Umożliwi to podjęcie od początku szerokiej i pluralistycznej debaty na temat planowanych porozumień.

Komisja zwraca się do państw członkowskich o zapewnienie, by odpowiednie krajowe i regionalne zainteresowane podmioty wzięły udział w rozmowach handlowych na jak najwcześniejszym etapie;

utworzenie grupy doradczej ds. umów handlowych zawieranych przez UE. Grupa ta umożliwi Komisji współpracę ze społeczeństwem obywatelskim i ułatwi poznanie różnych opinii szerokiej i zróżnicowanej grupy zainteresowanych podmiotów, takich jak związki zawodowe, organizacje pracodawców, grupy konsumenckie i inne organizacje pozarządowe. Utworzenie grupy wpisuje się w szersze działania Komisji na rzecz bardziej przejrzystej i pluralistycznej polityki handlowej.

Przedstawiony dzisiaj pakiet dotyczący handlu szczegółowo opisano w komunikacie w sprawie postępowej polityki handlowej w celu wykorzystania możliwości płynących z globalizacji. Towarzyszy mu sprawozdanie z postępów unijnej strategii polityki handlowej „Handel z korzyścią dla wszystkich”, wdrażanej już od dwóch lat.

Światowy handel jest czynnikiem o kluczowym znaczeniu dla konkurencyjności i dobrobytu Unii Europejskiej – dzięki eksportowi z Europy do innych części świata istnieje ponad 30 milionów miejsc pracy. W przyszłości 90 proc. globalnego wzrostu będzie następować poza granicami Europy. Zintegrowana w skali światowej gospodarka przynosi więc korzyści zarówno dużym, jak i małym i średnim europejskim przedsiębiorstwom, a także europejskim obywatelom, pracownikom i konsumentom.

W październiku 2015 r. Komisja zaproponowała nową strategię handlową i inwestycyjną dla Unii Europejskiej, zatytułowaną „Handel z korzyścią dla wszystkich: W kierunku bardziej odpowiedzialnej polityki handlowej i inwestycyjnej”. Celem dzisiejszego komunikatu i pięciu inicjatyw jest kontynuacja tej strategii w kontekście szerszego dokumentu Komisji z maja 2017 r. otwierającego debatę na temat wykorzystania możliwości płynących z globalizacji.