W sprawozdaniu wzięto pod lupę Unię, analizując obecny stan spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE: gospodarka europejska ma się coraz lepiej, jednak nadal istnieją różnice między państwami członkowskimi, jak również wewnątrz nich.

 

Inwestycje publiczne w UE wciąż znajdują się poniżej poziomu sprzed kryzysu, a regiony i państwa członkowskie potrzebują nawet większego wsparcia, aby sprostać wyzwaniom określonym w dokumencie otwierającym debatę na temat przyszłości finansów UE; cyfrowej rewolucji, globalizacji, zmian demograficznych i spójności społecznej, konwergencji gospodarczej i zmiany klimatu.

Komisarz ds. polityki regionalnej Corina Crețu stwierdziła: Ze sprawozdania jasno wynika, że w naszej Unii konieczna jest większa spójność. Kryzys wprawdzie się już zakończył, jednak w wielu regionach pozostawił ślady. Polityka spójności jest im potrzebna, aby sprostać wyzwaniom dziś i w przyszłości. 

Marianne Thyssen, komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, dodała: Ze sprawozdania w sprawie spójności w 2017 r. wynika, że aby utrzymać ożywienie gospodarcze, konieczne są znaczące inwestycje. Mają one zasadnicze znaczenie, aby pomóc naszym gospodarkom, naszej sile roboczej i mieszkańcom Europy.

Sprawozdanie nie uprzedza ostatecznego wniosku Komisji, lecz jest przyczynkiem do dyskusji na temat polityki spójności po 2020 r. W dokumencie tym zaproponowano politykę ogólnounijną, służącą trzem głównym celom: wykorzystaniu możliwości płynących z globalizacji, niepozostawianiu nikogo w tyle oraz wspieraniu reform strukturalnych.

Polityka ogólnounijna: Przez ostatnie dwadzieścia lat polityka spójności przyniosła korzystne zmiany we wszystkich regionach UE i była głównym źródłem inwestycji. W ostatnim dziesięcioleciu – kiedy to inwestycje publiczne sprzyjające wzrostowi gwałtownie spadły w wielu państwach członkowskich –– przyczyniła się bezpośrednio do stworzenia 1,2 mln miejsc pracy w skali UE.

Regionalne dysproporcje gospodarcze znów powoli się zmniejszają. W dokumencie otwierającym debatę na temat finansów UE zadano istotne pytanie – czy polityka spójności powinna być obecnie ukierunkowana wyłącznie na regiony słabiej rozwinięte?

Ze sprawozdania w sprawie spójności wynika, że regiony odnotowują wzrost, lecz nie następuje to w takim samym tempie. Wydaje się, że wiele regionów o dobrobycie na poziomie zbliżonym do średniej unijnej wpadło w tzw. pułapkę średniego dochodu.

Niektóre z nich ponoszą koszty globalizacji, nie czerpiąc z niej przy tym żadnych korzyści. Często natomiast borykają się ze znaczną utratą miejsc pracy i brakiem zdolności do przeprowadzenia transformacji przemysłowej. Będą one potrzebowały dalszego wsparcia finansowego, aby pobudzić tworzenie miejsc pracy i zmiany strukturalne.

Ponadto w sprawozdaniu podkreślono, że obecny poziom inwestycji jest niewystarczający, aby do 2030 r. osiągnąć wartości docelowe udziału energii ze źródeł odnawialnych i ograniczonych emisji gazów cieplarnianych. W związku z tym wszystkie regiony UE potrzebują większego dofinansowania, aby przeprowadzić dekarbonizację.

Wykorzystać możliwości płynące z globalizacji: Aby móc samodzielnie funkcjonować w zglobalizowanej gospodarce, regiony muszą zmodernizować swoje gospodarki i stworzyć wartość dodaną. Jako że dziś jedynie garstka regionów UE może utrzymać wymagane tempo, konieczne są dalsze inwestycje w innowacje, digitalizację i dekarbonizację. Oprócz dofinansowania należy wspierać skuteczne powiązania między ośrodkami badań naukowych, przedsiębiorstwami i usługodawcami.

Nie pozostawiać nikogo w tyle: Niektóre regiony zmagają się z masowym odpływem ludności, natomiast wiele miast jest pod presją ze względu na dużą liczbę osób nowo przybyłych w poszukiwaniu lepszych możliwości, w tym migrantów. Wskaźnik zatrudnienia UE pobił wprawdzie kolejny rekord, jednak stopa bezrobocia, szczególnie wśród osób młodych, nadal znajduje się powyżej poziomu sprzed kryzysu.

Dalsze inwestycje będą konieczne, aby zlikwidować bezrobocie oraz pomóc w rozwijaniu umiejętności i zakładaniu przedsiębiorstw przy jednoczesnym zwalczaniu wykluczenia i dyskryminacji. Od tego zależy spójność społeczna naszej Unii w najbliższej przyszłości.

Wspierać reformy strukturalne: Poprawa administracji publicznej wspiera konkurencyjność i wzrost gospodarczy oraz maksymalizuje korzyści z inwestycji. Podobnie jak w dokumencie otwierającym debatę, w sprawozdaniu w sprawie spójności potwierdzono, że konieczne może być wzmocnienie powiązania między polityką spójności i zarządzaniem gospodarką UE, aby wspierać reformy mające na celu stworzenie środowiska sprzyjającego wzrostowi gospodarczemu.

Na początku 2018 r. uruchomione zostaną konsultacje publiczne na temat przyszłej polityki spójności. W maju 2018 r. Komisja przedstawi wniosek dotyczący wieloletnich ram finansowych, a następnie wnioski dotyczące polityki spójności po 2020 r.