Zgodnie z zapowiedzią przewodniczącego Junckera, zawartą w orędziu o stanie Unii 2017, Komisja prezentuje zestaw operacyjnych i praktycznych środków, które mają lepiej bronić obywateli UE przed zagrożeniami terrorystycznymi oraz doprowadzić do stworzenia Europy, która chroni.

Ich celem jest ograniczenie podatności na zagrożenia, uwidocznionej w niedawnych atakach terrorystycznych. Środki te wspierać będą państwa członkowskie w ochronie przestrzeni publicznej oraz przyczynią się do pozbawienia terrorystów możliwości działania.Komisja proponuje też dalsze wzmocnienie działań zewnętrznych UE w walce z terroryzmem – w tym za pośrednictwem Europolu – oraz zaleca Unii podjęcie rokowań dotyczących zmienionej umowy z Kanadą w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji, Frans Timmermans, powiedział: Nigdy nie ugniemy się przed terrorystami, którzy atakują nasze bezpieczeństwo i naszą wolność. Europejczycy domagają się od rządów krajowych i UE stanowczego przeciwdziałania tym zagrożeniom. Ogłoszone dziś nowe działania pomogą państwom członkowskim pozbawić terrorystów środków do realizacji ich okrutnych czynów, a ponadto będą lepiej chronić naszą przestrzeń publiczną, a więc nasz sposób życia.

Komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos stwierdził: Terroryzm nie zna granic. Będziemy w stanie z nim skutecznie walczyć jedynie pod warunkiem prowadzenia wspólnych działań – zarówno wewnątrz UE, jak i z naszymi partnerami na skalę światową. Efektywna wymiana informacji, takich jak dane dotyczące przelotu pasażera, jest niezbędna do zapewnienia bezpieczeństwa naszych obywateli, dlatego zalecamy dzisiaj Radzie wydanie upoważnienia do podjęcia rokowań w sprawie zmienionej umowy z Kanadą. Z tego też względu zaproponujemy zawarcie międzynarodowych porozumień między Europolem a kluczowymi państwami. Będziemy też kontynuować współpracę z państwami członkowskimi na rzecz utworzenia europejskiej jednostki wywiadu.

Komisarz ds. unii bezpieczeństwa Julian King dodał: Niestety ryzyko terroryzmu nigdy nie będzie zerowe, ale stale dążymy do tego, by ograniczyć terrorystom przestrzeń do przygotowania i realizacji ataków. W miarę jak zmieniają się metody działania terrorystów, zapewniamy państwom członkowskim większe wsparcie w zapobieganiu tym zagrożeniom. Pomagamy chronić przestrzeń publiczną, w której gromadzą się ludzie, a zarazem odcinamy terrorystom dostęp do źródeł finansowania i do niebezpiecznych materiałów służących do budowy bomb.

Terroryści coraz częściej atakują tłumnie odwiedzane miejsca publiczne, jak pokazały ostatnie wydarzenia w Barcelonie, Londynie, Manchesterze i Sztokholmie. Dlatego Komisja przedstawia dziś plan działania zapewniający większe wsparcie państwom członkowskim w ich staraniach o ochronę przestrzeni publicznej i zmniejszenie jej podatności na zagrożenia. Środki te obejmują:

• Zwiększone wsparcie finansowe: Komisja przekazuje dziś 18,5 mln euro z Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na wsparcie międzynarodowych projektów usprawniających ochronę przestrzeni publicznej. W 2018 r. kolejne 100 mln euro w ramach innowacyjnych działań miejskich pomoże miastom, które inwestują w rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa.
• Wytyczne: W nadchodzącym roku Komisja wyda nowe wytyczne, aby pomóc państwom członkowskim zająć się wieloma kwestiami związanymi z ochroną przestrzeni publicznej i uświadamianiem społeczeństwa. W wytycznych znajdą się techniczne rozwiązania dotyczące uwzględniania bezpieczeństwa na etapie projektowania, aby zwiększyć bezpieczeństwo przestrzeni publicznej, a zarazem zachować jej otwarty i publiczny charakter.
• Wymiana najlepszych praktyk: W listopadzie Komisja powoła forum specjalistów i sieć bezpieczeństwa wysokiego ryzyka, aby zapewnić platformę wspólnego szkolenia i wspólnych ćwiczeń w celu zwiększenia gotowości na wypadek ataków.
• Lepsza współpraca między podmiotami lokalnymi i sektorem prywatnym: Komisja ustanowi forum operacyjne, aby zachęcać do zawierania partnerstw publiczno-prywatnych w zakresie bezpieczeństwa oraz nawiązywać kontakty z podmiotami prywatnymi, takimi jak centra handlowe, organizatorzy koncertów, obiekty sportowe i wypożyczalnie samochodów. Specjalne spotkanie na wysokim szczeblu dotyczące najlepszych praktyk w dziedzinie ochrony przestrzeni publicznej zwiększy zaangażowanie organów lokalnych i regionalnych.

Mimo że prawdopodobieństwo takich ataków jest niewielkie, Komisja występuje też dziś z propozycją planu działania, który ma zwiększyć gotowość i odporność oraz usprawnić koordynację na szczeblu UE na wypadek ataków z użyciem substancji chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych (CBRJ). Proponowane dziś środki przewidują także stworzenie unijnej sieci bezpieczeństwa CBRJ oraz ośrodka wiedzy na temat CBRJ w Europejskim Centrum ds. Zwalczania Terroryzmu (ECTE) w Europolu.

Pozbawienie terrorystów możliwości działania ma decydujące znaczenie dla zapobiegania dalszym atakom. Komisja prezentuje dziś dodatkowe krótkoterminowe środki mające na celu:

• Ograniczenie dostępu do substancji stosowanych w materiałach wybuchowych wytwarzanych domowym sposobem: Komisja przedstawia dziś zalecenie określające natychmiastowe działania zapobiegające niewłaściwemu użyciu takich substancji przez terrorystów. Komisja przyspiesza także prace nad przeglądem rozporządzenia w sprawie prekursorów materiału wybuchowego, aby po wstępnej ocenie przedstawić ocenę skutków w pierwszej połowie 2018 r.
• Wsparcie dla organów ścigania i organów sądowych w sytuacjach, w których mają do czynienia z szyfrowaniem w dochodzeniach, bez osłabienia szyfrowania na bardziej ogólnym poziomie i bez wpływu na dużą lub nieokreśloną liczbę osób: Komisja proponuje dziś techniczne środki wspierające, nowy zestaw narzędzi metodologicznych oraz szkolenia, a także proponuje ustanowienie sieci punktów wiedzy fachowej.
• Zwalczanie finansowania terroryzmu: Komisja zbada przeszkody w dostępie do danych na temat transakcji finansowych w innych państwach członkowskich i rozważy ewentualne unijne środki ułatwiające i przyspieszające taki dostęp.

Wzmocnienie działań zewnętrznych UE w walce z terroryzmem

Komisja występuje dziś także z propozycją wzmocnienia unijnych działań zewnętrznych i współpracy z państwami trzecimi w walce z terroryzmem i inną poważną przestępczością transgraniczną:

• Zaleca Radzie wydanie upoważnienia do podjęcia rokowań dotyczących zmienionej umowy z Kanadą w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera, zgodnie ze wszystkimi wymogami określonymi przez Trybunał Sprawiedliwości w opinii z dnia 26 lipca.
• Proponuje rozszerzenie współpracy Europolu z państwami trzecimi i w tym celu planuje wydanie przed końcem roku zaleceń dla Rady dotyczących upoważnienia do podjęcia rokowań w sprawie umów między UE i Algierią, Egiptem, Izraelem, Jordanią, Libanem, Marokiem, Tunezją i Turcją dotyczących przekazywania danych osobowych między Europolem i tymi państwami w celu zapobiegania terroryzmowi i poważnym przestępstwom oraz walki z nimi.

Ponadto w 11. sprawozdaniu z postępów w realizacji unii bezpieczeństwa nakreślono dalsze działania na rzecz przeciwdziałania radykalizacji – w internecie i poza nim. Oprócz tych praktycznych środków, które mają zostać wprowadzone w krótkim terminie w ciągu następnych 16 miesięcy, Komisja prowadzi też prace nad utworzeniem przyszłej europejskiej jednostki wywiadu, zgodnie z wizją Unii Europejskiej do 2025 r. przedstawioną przez przewodniczącego Junckera.

Bezpieczeństwo to priorytet polityczny obecnej Komisji od początku jej kadencji – począwszy od wytycznych politycznych przewodniczącego Junckera z lipca 2014 r. aż po ostatnie orędzie o stanie Unii z 13 września 2017 r.

Europejska agenda bezpieczeństwa stanowi punkt odniesienia dla działań Komisji w tej dziedzinie. Określono w niej główne działania mające zapewnić skuteczne reagowanie UE na terroryzm i zagrożenia dla bezpieczeństwa, obejmujące zwalczanie radykalizacji, zwiększanie bezpieczeństwa cybernetycznego, odcięcie finansowania terroryzmu oraz poprawę wymiany informacji. Od momentu przyjęcia agendy poczyniono znaczne postępy w jej realizacji, tym samym przygotowując grunt pod rzeczywistą i skuteczną unię bezpieczeństwa. Postępy te są przedstawiane w regularnie publikowanych sprawozdaniach Komisji.