Zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa Komisja Europejska zatwierdziła udzielone przez Polskę wsparcie dla MŚP w sektorze stoczniowym. Środek ten będzie wspierać nowe inwestycje i rozwój regionalny w Polsce.

Komisja osobno wszczęła szczegółowe dochodzenie w sprawie systemu opodatkowania stoczni w Polsce. Obawia się ona, że system opodatkowania dawałby niektórym stoczniom selektywną przewagę nad konkurentami.

Polski program regionalnej pomocy inwestycyjnej ma na celu wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w sektorze stoczniowym w województwach pomorskim oraz zachodniopomorskim. Pomoc zostanie przyznana w formie dotacji, dopłat do oprocentowania i gwarancji. Całkowity budżet wynosi około 77 mln złotych polskich (około 18 mln euro).

Województwa pomorskie oraz zachodniopomorskie kwalifikują się do otrzymania pomocy regionalnej (na podstawie art. 107 ust. 3 lit. a)Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

Komisja oceniła środek zgodnie z Wytycznymi w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014-2020, umożliwiającymi państwom członkowskim wspieranie rozwoju gospodarczego i zatrudnienia w słabiej rozwiniętych regionach UE oraz wspieranie spójności regionalnej w ramach jednolitego rynku.

Komisja stwierdziła, że pomoc będzie wspierać nowe inwestycje mające na celu modernizację sektora, który już od lat jest bardzo ważny dla lokalnej gospodarki. Komisja ustaliła również, że pomoc została ograniczona do niezbędnego minimum. Uznała ona zatem, że pozytywne skutki projektu dla rozwoju regionalnego wyraźnie przewyższają zakłócenia konkurencji spowodowane przez pomoc państwa.

We wrześniu 2016 r. Polska przyjęła ustawę, która umożliwiła stoczniom funkcjonującym w Polsce płatność zryczałtowanego podatku w wysokości 1 proc. od sprzedaży pochodzącej z budowy i przebudowy statków, zamiast powszechnie obowiązującego podatku dochodowego od osób prawnych lub od osób fizycznych.

Wariant ten daje stoczniom możliwość zapłaty niższego podatku niż w ramach zwykłego podatku dochodowego od osób prawnych (19 proc. dochodu podlegającego opodatkowaniu) lub od osób fizycznych (18 proc. lub 32 proc. dochodu podlegającego opodatkowaniu w przypadku osób fizycznych oraz 19 proc. w przypadku przedsiębiorców). Ponadto obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku jest wstrzymany do czasu ukończenia budowy lub przebudowy statku.

Komisja rozpoczęła analizowanie proponowanych zachęt podatkowych dla stoczni po tym, jak Polska zgłosiła środek Komisji w grudniu 2016 r. Komisja nie kwestionuje prawa Polski do decydowania o własnym systemie podatkowym. Jednak zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej Komisja musi zweryfikować, czy system podatkowy jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa oraz czy nie przyznaje on selektywnej korzyści niektórym przedsiębiorstwom względem innych.

Na tym etapie Komisja ma obawy, że proponowany zryczałtowany podatek od sprzedaży stanowi tzw. pomoc operacyjną, która wykorzystuje fundusze publiczne, by zwolnić stocznie z kosztów, które w przeciwnym razie musiałyby ponieść w ramach swojej bieżącej działalności. Ogólnie rzecz biorąc, pomoc operacyjna nie jest dopuszczalna zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa, ponieważ zakłóca zasady uczciwej konkurencji opartej na osiągnięciach i nie pozwala na osiągnięcie celów leżących we wspólnym interesie Unii. W przedmiotowym przypadku Komisja obawia się, że pomoc zaszkodziłaby stoczniom w UE, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach polskiego systemu podatkowego. Ponadto pomoc nie wydaje się konieczna, biorąc pod uwagę, że istnieją w Polsce stocznie, które są w stanie konkurować na rynku na podstawie własnych osiągnięć.

Nie oznacza to, że Polska nie może interweniować w sprawie przemysłu stoczniowego na swoim terytorium. Niektóre kategorie pomocy, takie jak pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną lub pomoc regionalna, są dozwolone na podstawie unijnych zasad pomocy państwa. Uznaje się, że te rodzaje pomocy są skuteczniejsze i w mniejszym stopniu zakłócają konkurencję niż pomoc operacyjna. Dotyczy to pomocy inwestycyjnej dla MŚP w polskim sektorze stoczniowym, która została dzisiaj zatwierdzona przez Komisję (zob. wyżej). Jednakże proponowany zryczałtowany podatek od sprzedaży nie należy do żadnej z tych kategorii.

Komisja przystąpi teraz do dalszego badania w celu ustalenia, czy jej wstępne zastrzeżenia zostaną potwierdzone. Wszczęcie szczegółowego dochodzenia daje zainteresowanym stronom trzecim możliwość przedstawienia swoich uwag. Wynik dochodzenia nie jest jednak przesądzony.

W przeszłości pomoc dla sektora stoczniowego była objęta szczególnymi przepisami unijnymi zawartymi w Zasadach ramowych dotyczących pomocy państwa dla przemysłu stoczniowego. W 2011 r. Komisja przedstawiła swoją politykę zmierzającą do wyeliminowania różnic między przepisami mającymi zastosowanie do przemysłu stoczniowego a tymi mającymi zastosowanie do innych sektorów przemysłu. W związku z powyższym Zasady dla przemysłu stoczniowego straciły moc prawną w dniu 30 czerwca 2014 r. Nie wydaje się, by proponowany zryczałtowany podatek od sprzedaży podlegał innym szczególnym unijnym zasadom pomocy państwa lub wytycznym. W związku z tym Komisja dokonuje oceny środka na podstawie ogólnych zasad oceny zgodnie z Traktatem UE.

Więcej informacji można znaleźć na stronie Komisji poświęconej konkurencji, w ogólnodostępnym rejestrze pomocy państwa pod numerem sprawy SA.47690 (pomoc inwestycyjna dla MŚP w sektorze przemysłu stoczniowego) i SA.46981 (zachęty podatkowe dla stoczni).