Bezpieczeństwo jest jednym z priorytetów Europejczyków, a zdecydowana większość (80%) chce, by UE robiła więcej w walce z terroryzmem. Decydenci polityczni w Europie zdają sobie sprawę, że terroryzm nie ma granic.

Działania Unii Europejskiej mające na celu zapobieganie nowym atakom obejmują m.in.: dokładniejsze kontrole na granicach UE, lepszą współpracę policyjną i sądową, walkę z finansowaniem terroryzmu, walkę z przestępczością zorganizowaną, przeciwdziałanie radykalizacji.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa w strefie Schengen w kwietniu 2017 roku wprowadzono systematyczne kontrole na granicach zewnętrznych wszystkich osób wjeżdżających do UE - w tym obywateli UE.

30 listopada 2017 r. Parlament Europejski i państwa członkowskie uzgodnili wspólny elektroniczny system wjazdu/wyjazdu, który ma rejestrować informacje o wjeździe, wyjeździe i odmowie wjazdu obywateli państw trzecich (zarówno tych, co do których wymagane jest posiadanie wizy, jak i zwolnionych z obowiązku wizowego), którzy przekraczają zewnętrzne granice obszaru Schengen. Nowy system kontroli ma być w pełni operacyjny najpóźniej w 2020 r.

Co najmniej 7 800 Europejczyków z 24 krajów podróżowało do regionów objętych konfliktem w Syrii i Iraku, by dołączyć do terrorystycznych ugrupowań dżihadystycznych - wynika z danych Europolu.

Chociaż liczba podróży do tych regionów się zmniejsza, to może wzrosnąć liczba zagranicznych bojowników powracających do Europy, jeśli Państwo Islamskie zostanie pokonane lub załamie się.

By stawić czoła temu zagrożeniu, posłowie przyjęli dyrektywę, która rozszerza katalog przestępstw związanych z terroryzmem tak, aby obejmowały również przygotowania do aktów terrorystycznych w tym m. in. podróże za granicę w celu przyłączenia się do grupy terrorystycznej, szkolenie terrorystów lub uczestniczenie w szkoleniach. Państwa członkowskie mają obowiązek wdrożyć zmiany do 8 września 2018 roku.

Linie lotnicze obsługujące loty spoza UE i do UE są zobowiązane do przekazywania organom krajowym danych swoich pasażerów takich jak nazwiska, daty podróży, plan podróży i metoda płatności. Dane te są wykorzystywane do zapobiegania, wykrywania, ścigania i ścigania przestępstw terrorystycznych i innych poważnych przestępstw.

Negocjacje w sprawie tych przepisów trwały ponad pięć lat. W ich trakcie Parlament Europejski nalegał na gwarancje dotyczące danych wrażliwych (np. pochodzenie rasowe, religię, poglądy polityczne, stan zdrowia lub orientację seksualną) oraz ochronę danych.

Dyrektywa w sprawie PNR weszła w życie 24 maja 2016 roku, a państwa członkowskie mają czas na jej wdrożenie do 25 maja 2018 roku.

Mężczyzna, który dokonał ataku na jarmark świąteczny w Berlinie w grudniu 2016 roku, posługiwał się kilkoma tożsamościami (nazwisko, obywatelstwo). Ten przykład pokazuje znaczenie skutecznej wymiany informacji między odpowiednimi organami (organami ścigania, sądowymi, wywiadowczymi) w państwach członkowskich, żeby szybko identyfikować takie osoby.

Unia Europejska posiada już wiele baz danych i systemów informacyjnych do zarządzania granicami i bezpieczeństwem wewnętrznym. Prace Parlamentu koncentrują się obecnie na przepisach, które umożliwią interoperacyjność baz danych i pozwolą na jednoczesne sprawdzenie różnych systemów przy kontroli jednej osoby.

Poza tym wzmocniono rolę Europolu, czyli agencji policyjnej UE, która wspiera wymianę informacji między krajowymi organami policyjnymi. W maju 2016 r. Parlament Europejski zgodził się m. in. ułatwić Europolowi powoływanie specjalistycznych jednostek zwalczających określone rodzaje przestępczości i terroryzmu. Przykładem takiej jednostki jest Europejskie Centrum ds. Zwalczania Terroryzmu uruchomione 25 stycznia 2016 r.

Skutecznym środkiem powstrzymania terrorystów jest ograniczenie źródeł dochodów i zakłócenie logistyki. Parlament Europejski chce, aby państwa członkowskie UE śledziły podejrzane transakcje finansowe i organizacje charytatywne, a także bliżej przyglądały się handlowi ropą naftową, papierosami, złotem, klejnotami i dziełami sztuki.

Posłowie zakończyli prace nad najnowszą nowelizacją unijnej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy, która zaostrza zasady dotyczące wirtualnych platform walutowych i anonimowych kart przedpłaconych. Nowela zostanie poddana pod głosowanie na sesji plenarnej w kwietniu.

Poza tym posłowie zabezpieczyli dodatkowe środki w budżecie UE na rok 2018, aby lepiej walczyć z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną. W następstwie wezwań Parlamentu Europejskiego do monitorowania wirtualnych walut, takich jak Bitcoin, by zapobiegać wykorzystywaniu ich do finansowania terroryzmu, Komisja Europejska uruchomiła ostatnio Unijne Obserwatorium i Forum ds. Łańcucha Bloków.

Unia Europejska chce wzmocnić kontrolę nad nabywaniem i posiadaniem broni po to, by nie trafiała ona w ręce terrorystów. Znowelizowana dyrektywa w sprawie broni palnej zamyka luki prawne, dzięki którym terroryści mogli korzystać z ponownie przetworzonej broni, na przykład podczas ataków w Paryżu w 2015 r. Wymaga to od państw członkowskich odpowiedniego systemu monitorowania, z zachowaniem wyjątków dla myśliwych, muzeów i kolekcjonerów. Państwa członkowskie mają czas na wdrożenie dyrektywy do 14 września 2018 roku.

Parlament Europejski chce również lepszej kontroli eksportu broni z Unii Europejskiej i embarga na wywóz broni do Arabii Saudyjskiej.

Większość ataków terrorystycznych w Europie popełniały osoby będące obywatelami państw członkowskich. W związku z tym Parlament Europejski zaproponował środki mające na celu walkę z radykalizacją i ekstremizmem w więzieniach, w Internecie oraz poprzez edukację i włączenie społeczne.

Poziom UE jest głównym forum współpracy państw członkowskich w walce z terroryzmem, mimo że walka z terroryzmem należy przede wszystkim do kompetencji krajowych.

Parlament Europejski decyduje na równi z ministrami UE w sprawie ważnych unijnych przepisów antyterrorystycznych. Tradycyjnie Parlament czuwa nad poszanowaniem praw podstawowych i ochrony danych.

Strategia UE w zakresie walki z terroryzmem opiera się na czterech filarach: zapobieganiu, ochronie, ściganiu i reagowaniu. Propozycje Komisji Europejskiej w dziedzinie walki z terroryzmem opierają się na założeniach Europejskiej agendy bezpieczeństwa na lata 2015-2020, mającej na celu ułatwienie współpracy między państwami członkowskimi w walce z terroryzmem, przestępczością zorganizowaną i cyberprzestępczością.

W ostatnich latach pojawiło się wiele działań unijnych w zakresie walki z terroryzmem, a system ma wielu aktorów, mnóstwo strategii, które niekiedy się nakładają. Parlament Europejski powołał specjalną komisję, która zaproponuje sposoby poprawy skuteczności reakcji UE na terroryzm.

źródło: europarl.europa.eu