Aby zapewnić możliwość korzystania na unijnym rynku płatności z szans, jakie niesie jednolity rynek, oraz w celu wsparcia rozwoju gospodarki UE Komisja Europejska przyjęła dziś pakiet obejmujący:
- nową dyrektywę w sprawie usług płatniczych;
- wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie opłat interchange z tytułu transakcji płatniczych realizowanych przy użyciu kart.
 Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług, Michel Barnier, powiedział: „Rynek płatności w EU jest obecnie rozdrobniony i generuje znaczne koszty – ponad 1 proc. PKB UE, czyli 130 mld EUR rocznie. Na ponoszenie tych kosztów nasza gospodarka nie może sobie pozwolić. Nasz wniosek przyczyni się do upowszechnienia jednolitego rynku cyfrowego poprzez obniżenie kosztów i zwiększenie bezpieczeństwa płatności realizowanych przez internet, z korzyścią dla detalistów i konsumentów.

Proponowane zmiany wysokości opłat interchange pozwolą natomiast wyeliminować poważną przeszkodę utrudniającą integrację krajowych rynków płatności oraz ostatecznie położą kres bezzasadnie wysokiemu poziomowi tych opłat”.

Wiceprzewodniczący Komisji Joaquín Almunia dodał: „Opłaty interchange ponoszone przez detalistów przerzucane są na konsumentów. Zwykle konsumenci nie są tego świadomi, co więcej – za pośrednictwem systemów motywacyjnych zachęca się ich do korzystania z kart, które zapewniają ich bankom najwyższe dochody. Uzupełniając mechanizmy egzekwowania przepisów z zakresu ochrony konkurencji, przepisy ograniczające wysokość opłat interchange zapobiegną pobieraniu nadmiernie wysokich opłat w całej Unii. Stworzone zostaną równe warunki działania dla dostawców usług płatniczych, nastąpi otwarcie rynku dla nowych podmiotów oferujących innowacyjne usługi, detaliści uzyskają znaczne oszczędności, płacąc swoim bankom niższe opłaty, a konsumenci skorzystają z niższych cen”.
 
Zmieniona dyrektywa w sprawie usług płatniczych wprowadza szereg nowych ważnych elementów oraz usprawnień unijnego rynku płatności:
ułatwia stosowanie i zwiększa bezpieczeństwo tanich rozwiązań z zakresu płatności internetowych poprzez objęcie zakresem jej stosowania nowych usług, tzw. usług inicjowania płatności. Usługi te, które funkcjonują na styku podmiotu handlowego i banku klienta, umożliwiają realizację tanich i wydajnych płatności elektronicznych bez konieczności używania karty kredytowej. Dostawcy tych usług będą od teraz podlegać tak samo wysokim standardom pod względem regulacji i nadzoru jak inne instytucje płatnicze.

Jednocześnie banki i inni dostawcy usług płatniczych będą musieli zwiększyć poziom bezpieczeństwa transakcji internetowych poprzez wprowadzenie silniejszego mechanizmu autoryzacji klienta w przypadku płatności;
konsumenci będą lepiej chronieni przed oszustwami, ewentualnymi nadużyciami i incydentami związanymi z płatnościami (np. w przypadku spornych lub nieprawidłowo wykonanych transakcji płatniczych). W przypadku nieautoryzowanych płatności wykonanych przy użyciu kart od konsumentów będzie można wymagać pokrycia strat w bardzo ograniczonej wysokości - maksymalnie 50 EUR (a nie 150 EUR jak obecnie);
- wniosek przyznaje konsumentom więcej praw w przypadku przelewów i przekazów pieniężnych kierowanych do odbiorców znajdujących się poza Europą lub płatności wykonywanych w walutach nieunijnych;
- wniosek przyczyni się do powstania nowych podmiotów oraz rozwoju innowacyjnych płatności realizowanych za pośrednictwem urządzeń przenośnych i przez internet w Europie, zwiększając konkurencyjność unijnej gospodarki na świecie.

Rozporządzenie w sprawie opłat interchange, w połączeniu ze zmienioną dyrektywą w sprawie usług płatniczych, wprowadzi maksymalny poziom opłat interchange pobieranych z tytułu transakcji realizowanych przez konsumentów przy użyciu kart debetowych i kredytowych oraz zakaz pobierania dodatkowych opłat za korzystanie z kart tego rodzaju. Praktyka ta polega na pobieraniu dodatkowych opłat przez niektórych handlowców z tytułu płatności realizowanych przy użyciu karty i jest powszechna zwłaszcza w przypadku zakupu biletów lotniczych. Z chwilą ograniczenia wysokości opłat interchange dla kart wydawanych konsumentom znacznie obniżone zostaną ponoszone przez detalistów koszty transakcji realizowanych przy użyciu kart i pobieranie dodatkowych opłat z tego tytułu będzie już bezpodstawne.

Przez okres przejściowy, który trwać będzie 22 miesiące, wysokość opłat interchange będzie ograniczona wyłącznie w przypadku transakcji transgranicznych tzn. w sytuacji, gdy konsument korzysta ze swojej karty za granicą lub gdy detalista korzysta z usług bank znajdującego się w innym państwie. Po tym okresie ograniczenie wysokości wspomnianych opłat będzie również obowiązywać w stosunku do transakcji krajowych. Maksymalną wysokość opłat ustalono na poziomie 0,2 proc. wartości transakcji dla kart debetowych i 0,3 proc. – dla kart kredytowych. Wysokość tych opłat zaakceptowały już organy ds. konkurencji dla szeregu transakcji realizowanych przy użyciu kart oznaczonych logo MasterCard, Visa i Cartes Bancaires. W przypadku kart, które nie podlegają tym ograniczeniom (głównie karty handlowe wydawane przedsiębiorstwom oraz trójstronne systemy płatności takie jak American Express lub Diners), detaliści będą mogli pobierać dodatkowe opłaty lub odmówić ich przyjęcia. W ten sposób koszty, jakie wiążą się z tymi drogimi kartami, będą mogły zostać bezpośrednio przerzucone na osoby, które z nich korzystają, zamiast na wszystkich konsumentów.

Opłaty interchange są wliczone w ponoszone przez detalistów koszty przyjmowania płatności kartami i w ostatecznym rozrachunku płacą je konsumenci w postaci wyższych cen detalicznych. Są one niewidoczne dla konsumentów, lecz kosztują detalistów, a ostatecznie konsumentów dziesiątki miliardów euro każdego roku. Poziom opłat interchange różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich, co wskazuje na to, że nie mają one wyraźnego uzasadnienia i stanowią dużą przeszkodę na drodze do integracji krajowych rynków płatności. Ograniczenie wysokości opłat interchange pozwoli ograniczyć koszty ponoszone przez detalistów i konsumentów oraz przyczyni się do stworzenia ogólnounijnego rynku płatności. Powinno również przyczynić się do rozwoju innowacji oraz zapewnić dostawcom możliwość oferowania nowych usług.
 
Kontekst
Przegląd unijnych ram regulujących płatności, zwłaszcza dyrektywy w sprawie usług płatniczych, a także odpowiedzi na pytania postawione w zielonej księdze Komisji „W kierunku zintegrowanego europejskiego rynku płatności realizowanych przy pomocy kart płatniczych, przez internet i za pośrednictwem urządzeń przenośnych” w 2012 r. (zob. IP/12/11), wskazały na konieczność podjęcia dalszych środków oraz aktualizacji ram regulacyjnych, w tym wprowadzenia zmian w dyrektywie w sprawie usług płatniczych. Dzięki temu ramy regulujące płatności będą w stanie skuteczniej zaspokoić potrzeby wydajnego rynku płatności w Europie, w pełni przyczyniając się do stworzenia otoczenia płatniczego, które sprzyja konkurencji, innowacji i bezpieczeństwu. Modernizację ram legislacyjnych dotyczących płatności detalicznych uznano również za jedno z kluczowych działań w przyjętym przez Komisję Akcie o jednolitym rynku II.

Pakiet ten stanowi odpowiedź na fundamentalną zmianę w sposobie, w jaki Europejczycy robią zakupy i wykonują płatności. Niemal każdy posiadacz rachunku w UE posiada kartę debetową, a 40 proc. posiada także kartę kredytową. 34 proc. obywateli Unii robi już zakupy w internecie, a ponad 50 proc. posiada smartfon Źródło: branża., który daje im dostęp do świata płatności mobilnych. Niektóre sektory gospodarki – takie jak branża turystyczna – generują większą część swoich przychodów z transakcji realizowanych przez internet

Jednocześnie unijny rynek płatności realizowanych przy użyciu kart, przez internet i za pośrednictwem urządzeń przenośnych pozostaje rozdrobniony oraz stoi w obliczu poważnych wyzwań (takich jak zróżnicowane koszty płatności ponoszone przez konsumentów i handlowców, różnice w infrastrukturze technicznej, czy też niezdolność dostawców usług płatniczych do osiągnięcia porozumienia w sprawie wdrożenia wspólnych norm technicznych), które utrudniają jego dalszy rozwój oraz spowalniają potencjalny wzrost unijnej gospodarki.
Ponadto, chociaż płatności realizowane kartami stają się coraz bardziej powszechne, nadal obowiązujący model biznesowy oparty na opłatach interchange (opłatach, które banki płacą sobie nawzajem za każdą płatność kartą) sprzyja utrzymaniu wysokich opłat międzybankowych oraz wpływa na koszty ponoszone przez detalistów, a ostatecznie – na ceny płacone przez konsumentów. Uniemożliwia on również wchodzenie na rynek nowym podmiotom.


Marta Angrocka-Krawczyk
Wydział prasy
Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce