Unijny komisarz ds. polityki regionalnej Johannes Hahn przedstawił 25 lipca wniosek mający na celu zreformowanie Funduszu Solidarności UE. Propozycje zatwierdzone w czwartek przez Komisję Europejską mają uprościć funkcjonowanie Funduszu i zwiększyć jego skuteczność, między innymi za sprawą wprowadzenia wyraźniejszych kryteriów co do tego, kto ma prawo korzystać z jego pomocy.

Fundusz Solidarności powstał w 2002 roku. Od tamtej pory dzięki jego środkom udało się udzielić pomocy w związku z 52 klęskami żywiołowymi w całej Europie. Były wśród trzęsienia ziemi, pożary lasów, susze, huragany i powodzie. 23 kraje otrzymały ponad 3,2 mld euro, z czego 105,6 mln euro trafiło do Polski po powodziach, które wystąpiły w maju 2010 roku. Jeżeli Parlament Europejski i państwa członkowskie UE zatwierdzą przedstawione dziś propozycje, nastąpi znaczna poprawa sposobu funkcjonowania Funduszu Solidarności.

Komisarz Johannes Hahn powiedział: „Musimy poprawić naszą zdolność reagowania na wpadek katastrof, aby skuteczniej pomagać ofiarom w odbudowie swojego otoczenia i ułatwić im powrót do normalnego życia. Propozycja Komisji Europejskiej to wyraz solidarności z regionami i krajami Europy w chwili, gdy najbardziej potrzebują pomocy. Dzięki ustalonym przez nas zmianom Fundusz Solidarności będzie działał szybciej, prościej i skuteczniej. Komisja będzie również zachęcać poszczególne państwa do intensywniejszych działań na rzecz zapobiegania klęskom żywiołowym i zarządzania związanym z nimi ryzykiem. Dlatego gorąco zachęcam eurodeputowanych i państwa członkowskie do zatwierdzenia tych propozycji, aby jak najszybciej usprawnić sposób funkcjonowania Funduszu Solidarności.”

Nowy wniosek ustawodawczy zakłada uproszczenie aktualnych przepisów, aby środki pomocowe mogły być wypłacane szybciej niż obecnie. Przewiduje również, w odróżnieniu od dotychczas stosowanych zasad, możliwość wypłacania zaliczek. Określa też wyraźniej, jakie sytuacje kwalifikują się do otrzymania pomocy, szczególnie w przypadku klęsk żywiołowych o zasięgu regionalnym. Proponowana reforma ma skłonić kraje UE do priorytetowego traktowania strategii zapobiegania klęskom żywiołowym i zarządzania związanym z nimi ryzykiem. Zasady leżące u podstaw działalności Funduszu oraz sposób jego finansowania − ze środków pochodzących spoza unijnego budżetu − nie ulegną zmianie.

Najważniejsze zmiany
1. Dokładniejsze określenie zakresu interwencji Funduszu Solidarności, zawężenie go do klęsk żywiołowych i objęcie nim również suszy.
2. Bardziej przejrzyste zasady dotyczące tego, jakie klęski o zasięgu regionalnym kwalifikują się do otrzymania pomocy, wprowadzenie progu szkód w wysokości 1,5 proc. produktu krajowego brutto w ujęciu regionalnym.
3. Wprowadzenie możliwości wypłacenia zaliczki wynoszącej 10 proc. przewidywanego wkładu, maksymalnie 30 mln euro.
4. Krótsza procedura administracyjna dzięki włączeniu dwóch etapów (zatwierdzania i realizacji) do jednej umowy.
5. Działania wspierające opracowywanie i realizację strategii zapobiegania klęskom żywiołowym i zarządzania związanym z nimi ryzykiem: wymogi w zakresie sprawozdawczości oraz warunki przyznawania pomocy.

Kontekst
Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (FSUE) udziela wsparcia finansowego na wypadek klęski żywiołowej krajom członkowskim i państwom przystępującym do UE.Został powołany do życia po wielkich powodziach, które latem 2002 roku nawiedziły Europę Środkową. Wykaz wszystkich dotacji EUSF.

Pomoc z Funduszu można uzyskać tylko na operacje nadzwyczajne prowadzone przez organy publiczne. Fundusz nie może pokrywać szkód poniesionych przez osoby fizyczne ani utraconych dochodów. 6 października 2011 roku Komisja opublikowała komunikat w sprawie przyszłości Funduszu Solidarności. 25 lipca, Komisja przedstawiła rozporządzenie zmieniające dotyczące Funduszu Solidarności. Zostanie ono przekazane do zatwierdzenia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.


Marta Angrocka-Krawczyk
Wydział prasy
Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce