Rządy, ingerujące w system prawny lub nieskuteczne w zwalczaniu nadużyć finansowych, czy korupcji, ryzykują zawieszeniem wypłat funduszy UE, zgodnie z projektem przyjętym przez Parlament.

W asyście panelu niezależnych ekspertów, Komisja Europejska miałaby stwierdzać, czy istnieją "uogólnione niedociągnięcia w zakresie praworządności" i podejmować decyzje o środkach zapobiegawczych, włącznie z ograniczeniem płatności zaliczkowych oraz zawieszeniem płatności z budżetu UE. Decyzja taka byłaby zatwierdzana przez Parlament Europejski i Radę. Kiedy państwo członkowskie naprawi niedociągnięcia stwierdzone przez Komisję, Parlament oraz ministrowie UE mogą podjąć decyzję o odblokowaniu funduszy.

Niezależni eksperci wspomagający Komisję Europejskską

Komisja Europejska może stwierdzić, że praworządność jest zagrożona, jeżeli zauważy problemy z:

•    Właściwym funkcjonowaniem w państwie członkowskim władz odpowiedzialnych za wdrażanie budżetu UE
•    Właściwym funkcjonowaniem władz sprawujących kontrolę budżetową
•    Właściwym dochodzeniem w sprawach nadużyć finansowych, w tym nadużyć podatkowych, korupcji lub innych naruszeń mających wpływ na wykonanie budżetu UE
•    Skuteczną kontrolą sadową sprawowaną przez niezależne sądy
•    Odzyskiwaniem nienależnie wypłaconych środków
•    Zapobieganiem i karaniem uchylania się od opodatkowania
•    Współpracą z Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych oraz, w stosownych przypadkach, z Prokuraturą Europejską

Aby wesprzeć Komisję, panel niezależnych ekspertów w dziedzinie prawa konstytucyjnego i finansowego, składający się z jednego eksperta mianowanego przez parlament krajowy każdego państwa członkowskiego i pięciu mianowanych przez Parlament Europejski, oceniałby co roku sytuację we wszystkich państwach członkowskich i podawał do publicznej wiadomości podsumowanie swoich ustaleń.

Ochrona beneficjentów końcowych

W zależności od zakresu niedociągnięć i procedury zarządzania budżetem Komisja może podjąć decyzję w sprawie jednego lub kilku środków, w tym:

•    Zawieszenie zobowiązań,
•    Przerwanie terminów płatności,
•    Zmniejszenie prefinansowania oraz
•    Zawieszenie płatności

O ile decyzja nie stanowi inaczej, rząd nadal będzie musiał wdrożyć odpowiedni program lub fundusz UE i dokonywać płatności na rzecz beneficjentów końcowych, takich jak naukowcy lub organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Komisja miałaby pomagać beneficjentom i zapewniać, że otrzymają oni należne kwoty.

Komisja przedłoży Parlamentowi i ministrom UE wniosek w sprawie przesunięcia do rezerwy budżetowej kwoty odpowiadającej wartości proponowanych środków. Decyzja ta weszłaby w życie po czterech tygodniach, chyba że Parlament, większością oddanych głosów, lub Rada, większością kwalifikowaną (żadne państwo członkowskie nie mogłoby samodzielnie zablokować decyzji), zmieni ją lub odrzuci. Po ustaleniu przez Komisję Europejską, że problemy zostały zlikwidowane, kwota zablokowana zostałaby odmrożona przy zastosowaniu tej samej procedury

Kolejne kroki

Parlament przyjął propozycję przepisów 397 głosami do 58, przy 69 wstrzymujących się. Posłowie są teraz gotowi do rozpoczęcia negocjacji w sprawie ostatecznego kształtu rozporządzenia z ministrami UE, którzy jeszcze nie przyjęli swojego stanowiska.