Komisja podjęła dziś decyzję o przesłaniu wezwań do usunięcia uchybienia siedmiu państwom członkowskim (Austrii, Francji, Niemcom, Polsce, Portugalii, Szwecji i Zjednoczonemu Królestwu) oraz o przesłaniu drugiego uzupełniającego wezwania do usunięcia uchybienia Włochom – chce w ten zagwarantować, że zamówienia publiczne w sektorze energii elektrycznej będą udzielane i odnawiane zgodnie z prawem UE.

Energia wodna jest największym sektorem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w UE i stanowi już 40 proc. całkowitej produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Europie. Może przyczynić się do osiągnięcia celów unii energetycznej, w szczególności do zapewnienia 20 proc. zużycia energii ze źródeł odnawialnych do 2020 r. oraz co najmniej 27 proc. zużycia takiej energii do 2030 r.

Elżbieta Bieńkowska, komisarz do spraw rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP, powiedziała: Budujemy unię energetyczną, aby zapewnić bezpieczną, przystępną cenowo i zrównoważoną energię dla wszystkich. Dobrze funkcjonujący sektor energii wodnej odgrywa strategiczną rolę w zwiększaniu udziału energii ze źródeł odnawialnych w naszym koszyku energetycznym. Dlatego musimy zapewnić równe warunki działania na jednolitym rynku i umożliwić przedsiębiorstwom dostarczanie energii wodnej w całej UE.
Komisja uważa, że ramy prawne i praktyki w państwach członkowskich, do których odnoszą się wspomniane postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, nie są w pełni zgodne z dyrektywą usługową (dyrektywa 2006/123/WE), przepisami UE dotyczącymi zamówień publicznych (dyrektywa 2014/23/UE w sprawie udzielania koncesji) lub swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług (art. 49 i 56 TFUE).

Postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczą następujących państw:

• Austria, Niemcy, Polska, Szwecja i Zjednoczone Królestwo: Komisja przesyła tym państwom członkowskim wezwania do usunięcia uchybienia w związku z udzielaniem nowych zezwoleń na budowę i eksploatację elektrowni wodnych bez przejrzystych i bezstronnych procedur wyboru.
• Włochy: Komisja przesyła Włochom dodatkowe wezwanie do usunięcia uchybienia, ponieważ uważa, że włoskie władze nie zorganizowały przejrzystych i bezstronnych procedur wyboru do celów przedłużania zezwoleń dotyczących elektrowni wodnych.
• Francja i Portugalia: Komisja przesyła tym państwom członkowskim wezwania do usunięcia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, ponieważ uważa, że zarówno prawodawstwo, jak i praktyka władz francuskich i portugalskich są sprzeczne z prawem UE. Francuskie i portugalskie przepisy dopuszczają odnawianie lub przedłużanie niektórych koncesji na dostarczanie energii wodnej bez przeprowadzania procedur przetargowych.

Wymienione wyżej osiem państw członkowskich ma dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi na uwagi przedstawione przez Komisję; w przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o przesłaniu uzasadnionych opinii.

Kontekst
Dostarczanie energii wodnej opiera się zazwyczaj na dwóch systemach: zezwoleń objętych zakresem dyrektywy usługowej (dyrektywa 2006/123/WE) oraz koncesji objętych przepisami dotyczącymi zamówień publicznych (dyrektywa 2014/23/UE).
W przypadku zezwoleń organy publiczne określają warunki regulujące prowadzenie działalności, a zezwolenia są zazwyczaj wydawane na wniosek podmiotu gospodarczego, nie zaś z inicjatywy instytucji zamawiającej. Ponadto podmiot gospodarczy może zawsze wycofać się z realizacji robót budowlanych lub świadczenia usług. Dyrektywa usługowa obejmuje w szczególności sytuacje, w których liczba dostępnych zezwoleń na dany rodzaj działalności jest ograniczona ze względu na niedobór zasobów naturalnych lub możliwości technicznych (np. niedobór zasobów wodnych, plaże). W takich przypadkach udzielanie zezwoleń musi podlegać przejrzystej i bezstronnej procedurze wyboru gwarantującej pełną przejrzystość i bezstronność.
Z kolei umowy koncesyjne przewidują wiążące obie strony obowiązki, a wykonanie robót budowlanych i świadczenie usług podlegają szczególnym wymogom określonym przez instytucję zamawiającą oraz są możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej. Takie umowy muszą być zgodne z przepisami UE dotyczącymi zamówień publicznych i koncesji, które pomagają uzyskać wyższą wartość za pieniądze podatników, ponieważ zapewniają udzielanie zamówień publicznych w drodze konkurencyjnych, otwartych, przejrzystych i dobrze uregulowanych procedur przetargowych.
Ocena zgodności z tymi przepisami oraz ze swobodą przedsiębiorczości (art. 49 TFUE) i swobodą świadczenia usług (art. 56 TFUE) nie wyklucza możliwości stosowania reguł konkurencji (pomoc państwa, nadużywanie pozycji dominującej).
 
Więcej informacji:
- na temat najważniejszych decyzji podjętych w ramach postępowań o uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego z marca 2019 r. zawiera pełna notatka prasowa MEMO/19/1472.
- na temat ogólnej procedury dotyczącej uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zawiera notatka prasowa MEMO/12/12.
- na temat postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego UE.