Projekt przepisów przygotowany przez Komisję Europejską miał na celu włączenie do unijnego prawodawstwa wytycznych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 2013 r. dotyczących ograniczenia stosowania środków ochrony roślin stanowiących zagrożenie dla pszczół miodnych. EFSA opracowała wskazówki pozwalające testować pestycydy tak, aby chronić pszczoły zarówno przed ich długotrwałym działaniem, powodującym skutki przewlekłe, jak i przed działaniem krótkotrwałym powodującym ostre objawy. Tylko te pestycydy, które przejdą nowe testy mogłyby być dopuszczone do sprzedaży.

Przedstawiciele większości państw członkowskich UE zasiadający w komitecie opracowującym zmiany sprzeciwili się jednak projektowi w kształcie zaproponowanym przez Komisję Europejską. Komisja, choć miała podstawy formalne do zajęcia innego stanowiska, wybrała kompromis z państwami członkowskimi okupiony rozwodnieniem przepisów. Z początkowego projektu zostały tylko te zapisy, które chronią pszczoły przed ostrym i krótkotrwałym toksycznym oddziaływaniem pestycydów. Na taki kompromis nie godzi się Parlament Europejski.

„Niedopuszczalne jest, aby państwa członkowskie sprzeciwiały się pełnemu wdrożeniu wytycznych EFSA z 2013 r., utrudniając tym samym właściwe stosowanie kryteriów zatwierdzania w odniesieniu do pszczół”, mówi rezolucja parlamentarna przyjęta w środę. W projekcie „uwzględniono jedynie kryteria odnoszące się do wpływu ostrej toksyczności na pszczoły miodne, nie wspomniano natomiast o wpływie toksyczności przewlekłej na pszczoły miodne ani o wpływie toksyczności na trzmiele i pszczoły samotnice” - zauważają posłowie. Są też zdania, że „projekt nie odzwierciedla najnowszego stanu wiedzy naukowej i technicznej” i jego wprowadzenie w życie „nie zmieniłoby poziomu ochrony”.

Posłowie zarzucają Komisji Europejskiej, że nie wykorzystała w pełni swoich uprawnień, ponieważ 16 państw członkowskich, które chciały zaniżenia kryteriów ochrony, nie stanowi większości kwalifikowanej. Parlament wzywa w rezolucji Komisję do przedstawienia nowych przepisów opartych na najnowszej wiedzy naukowej i technicznej w celu „osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia zwierząt i ochrony środowiska”.

„Sprzeciwiając się zdecydowanie zbyt słabym kryteriom oceny zagrożenia jakie stanowią dla pszczół pestycydy, postawiliśmy proste pytania: czy poważnie podchodzimy do ochrony środowiska? Czy poważnie podchodzimy do ochrony żywych organizmów? Czy poważnie traktujemy „Green Deal”? - powiedział po głosowaniu Pascal Canfin, przewodniczący komisji ochrony środowiska naturalnego, zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywności (Renew, Francja).

„Wyniki są bardzo jasne: dzięki naszej mobilizacji zdecydowana większość Parlamentu Europejskiego nie chciała wybrakowanych przepisów dotyczących ochrony pszczół. Teraz wzywamy Komisję do poprawienia projektu i do przedłożenia takich przepisów, które faktycznie eliminują te pestycydy, które są najbardziej niebezpieczne dla owadów zapylających.”

Dalsze kroki

Parlament zablokował wniosek Komisji przyjmując rezolucję bezwzględną większością głosów swoich członków (533 głosy są, 67 przeciw i 100 wstrzymujących się). Komisja Europejska musi teraz przedstawić nowy projekt.

Kontekst

Posłowie przypominają, odwołując się do komunikatu opublikowanego przez samą Komisję Europejską, że mamy do czynienia z „gwałtownym spadkiem liczebności i różnorodności wszystkich rodzajów europejskich dzikich owadów zapylających, w tym dzikich pszczół, bzygów, motyli i ciem. Liczne gatunki owadów zapylających wyginęły lub są zagrożone wyginięciem. /.../ W samej UE około 84 % 3gatunków uprawnych i 78 %3 gatunków dzikich kwiatów jest zależnych, przynajmniej częściowo, od zapylania przez zwierzęta. Wartość rocznej produkcji rolnej w UE bezpośrednio związanej z owadami zapylającymi wynosi prawie 15 mld EUR”.