Komisja Europejska przedstawiła wreszcie Europejski Zielony Ład – plan zbudowania zrównoważonej gospodarki UE poprzez dostrzeżenie w wyzwaniach związanych z klimatem i środowiskiem naturalnym możliwości we wszystkich obszarach polityki oraz przeprowadzenie transformacji, która będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu.

Przewodnicząca Ursula von der Leyen powiedziała: Europejski Zielony Ład jest naszą nową strategią na rzecz wzrostu – wzrostu, którego korzyści są większe niż koszty. Europejski Zielony Ład pokazuje, jak zmienić nasz styl życia i pracy, sposób produkcji i konsumpcji, tak abyśmy żyli zdrowiej, a nasze przedsiębiorstwa były innowacyjne. Wszyscy możemy włączyć się w ten proces i skorzystać z szans, jakie stwarza. Pomożemy gospodarce UE stać się światowym liderem, jeśli będziemy działać szybko, nie oglądając się na innych. Bardzo nam zależy na powodzeniu tej strategii dla dobra naszej planety i życia, jakie ona podtrzymuje – aby ocalić dziedzictwo naturalne Europy, różnorodność biologiczną, nasze lasy i morza. Jeżeli pokażemy reszcie świata, w jaki sposób osiągnąć zrównoważoną i konkurencyjną gospodarkę, możemy przekonać inne państwa do działania razem z nami.

Wiceprzewodniczący wykonawczy Frans Timmermans dodał: Mamy do czynienia z kryzysem klimatycznym i ekologicznym. Europejski Zielony Ład stwarza szansę na poprawę zdrowia i dobrostanu Europejczyków dzięki transformacji naszego modelu gospodarczego. W naszym planie przedstawiliśmy, w jaki sposób ograniczyć emisje, uzdrowić nasze środowisko naturalne, chronić dziką faunę i florę, stworzyć nowe możliwości gospodarcze i poprawić jakość życia obywateli. Wszyscy mamy do odegrania ważną rolę, a proces transformacji obejmie każdy sektor przemysłu i każde państwo. Co więcej, spoczywa na nas odpowiedzialność, aby transformacja była sprawiedliwa i aby w trakcie realizacji Europejskiego Zielonego Ładu nikt nie pozostał w tyle.

Europejski Zielony Ład zawiera plan działań umożliwiających bardziej efektywne wykorzystanie zasobów dzięki przejściu na czystą gospodarkę o obiegu zamkniętym, powstrzymaniu zmiany klimatu, przeciwdziałaniu utracie różnorodności biologicznej i zmniejszeniu poziomu zanieczyszczeń. Omówiono w nim konieczne inwestycje i dostępne narzędzia finansowe oraz wyjaśniono, w jaki sposób zapewnić transformację, która będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu.

Europejski Zielony Ład dotyczy wszystkich sektorów gospodarki, w szczególności transportu, energii, rolnictwa, obiektów budowlanych oraz takich gałęzi przemysłu jak przemysł stalowy, cementowy, teleinformatyczny, tekstylny i chemiczny.

Aby ambitny cel polityczny, jakim jest stanie się do 2050 r. pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem na świecie, znalazł odzwierciedlenie w prawodawstwie, w ciągu 100 dni Komisja przedstawi pierwsze europejskie prawo o klimacie. Z myślą o zrealizowaniu planowanych działań w zakresie klimatu i środowiska Komisja przedstawi również strategię na rzecz różnorodności biologicznej do roku 2030, nową strategię przemysłową i plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym, strategię „od pola do stołu" dotyczącą zrównoważonej żywności oraz przedłoży wnioski w sprawie Europy wolnej od zanieczyszczeń. Natychmiast rozpoczną się prace nad ustaleniem ambitniejszych celów w zakresie emisji w Europie do 2030 r. i nakreśleniem realistycznego sposobu osiągnięcia celu wyznaczonego na okres do 2050 r.

Realizacja celów przedstawionych w Europejskim Zielonym Ładzie będzie wymagała znacznych inwestycji. Szacuje się, że aby osiągnąć cele wyznaczone obecnie w zakresie klimatu i energii na okres do 2030 r., konieczne będą dodatkowe inwestycje w kwocie 260 mld euro rocznie, czyli około 1,5 proc. PKB z 2018 r. Takie inwestycje będą wymagały mobilizacji zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Na początku 2020 r. Komisja przedłoży plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy, aby pomóc sprostać potrzebom w zakresie inwestycji. Na przeciwdziałanie zmianie klimatu należy przeznaczyć co najmniej 25 proc. budżetu długoterminowego UE. Dalszym wsparciem będą działania Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który pełni rolę europejskiego banku klimatycznego. W 2020 r. Komisja przedstawi strategię w sprawie zielonego finansowania, aby sektor prywatny włączył się w finansowanie zielonej transformacji.

Przeciwdziałanie zmianie klimatu i degradacji środowiska jest wspólnym przedsięwzięciem, lecz nie wszystkie regiony i państwa członkowskie startują z tej samej pozycji. Mechanizm sprawiedliwej transformacji będzie miał za zadanie wspieranie tych regionów, których gospodarka opiera się w dużym stopniu na działalności powodującej wysokie emisje dwutlenku węgla. Będzie on wspierał obywateli, którzy najsilniej odczują skutki transformacji, i w tym celu zapewni programy pozwalające na zdobywanie nowych kwalifikacji zawodowych i tworzenie miejsc pracy w nowych sektorach gospodarki.

W marcu 2020 r. Komisja uruchomi „Pakt na rzecz Klimatu", aby dać obywatelom możliwość zabrania głosu i odegrania roli przy opracowywaniu nowych działań, wymianie informacji, inicjowaniu oddolnych działań i promowaniu rozwiązań, z których inni będą mogli skorzystać.

Globalne wyzwania związane ze zmianą klimatu i degradacją środowiska wymagają ogólnoświatowej reakcji. UE będzie w dalszym ciągu promowała swoje cele i normy w obszarze ochrony środowiska w konwencjach ONZ w sprawie różnorodności biologicznej i klimatu, a także wzmocni swoją dyplomację w zakresie Zielonego Ładu. Szczyty G7 i G20, konwencje międzynarodowe i stosunki dwustronne posłużą nam do przekonania innych, aby zwiększyli swoje wysiłki. UE będzie ponadto tak prowadziła swoją politykę handlową, aby zapewnić zrównoważony handel, a także będzie budowała partnerstwa z państwami na Bałkanach i w Afryce, aby pomóc im w ich własnej transformacji.

Co dalej?

Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej o zaaprobowanie jej ambitnych zamierzeń dotyczących przyszłej gospodarki i środowiska Europy oraz o pomoc w ich realizacji. Komisja przedstawi środki zapowiedziane w planie działania zawartym w Europejskim Zielonym Ładzie.

Kontekst

Zmiana klimatu i degradacja środowiska zagrażają egzystencji Europy i reszty świata. Aby móc stawić czoła temu wyzwaniu, Europa potrzebuje nowej strategii na rzecz wzrostu. Przekształci ona Unię w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto, w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużywania zasobów i w której żadna osoba ani żaden region nie pozostaną w tyle.

Unia Europejska ma już niekwestionowane osiągnięcia w zakresie obniżania emisji gazów cieplarnianych przy jednoczesnym utrzymywaniu wzrostu gospodarczego. Emisje w 2018 r. były o 23 proc. niższe niż w 1990 r., natomiast PKB Unii w analogicznym okresie wzrosło o 61 proc. Nadal jednak pozostaje wiele do zrobienia. UE ze swoim bogatym doświadczeniem przoduje w dziedzinie budowania zielonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu.

W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu nakreślono działania na najbliższe miesiące i lata. W swoich przyszłych pracach Komisja kierować się będzie zapotrzebowaniem społecznym na działania, a także niepodważalnymi dowodami naukowymi przedstawionymi w najbardziej kompleksowy sposób przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES), w globalnej prognozie za 2019 r. dotyczącej zasobów (Global Resources Outlook 2019) i raportach z 2019 r. o stanie środowiska Europy i prognozach jego zmian sporządzonych przez Europejską Agencję Środowiska ważne. Nasze wnioski będą opierać się na dowodach i szeroko zakrojonych konsultacjach.

Przeważająca większość Europejczyków uważa, że ochrona środowiska jest ważna (95 proc.). 8 na 10 Europejczyków (77 proc.) jest zdania, że ochrona środowiska może pobudzać wzrost gospodarczy. Wyniki badania Eurobarometr na temat świadomości ekologicznej obywateli UE potwierdzają szerokie poparcie opinii publicznej dla prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska na poziomie UE i dla finansowania ze środków UE działań przyjaznych dla środowiska.