Od dziesięciu lat unijny system szybkiego informowania (ang. Rapid Information system, RAPEX) przyczynia się do ochrony konsumentów w Europie przed niebezpiecznymi produktami nieżywnościowymi. W 2013 r. państwa członkowskie UE zastosowały łącznie 2 364 środki zapobiegawcze w tym zakresie. Oznacza to wzrost liczby zgłoszeń o 3,8 proc. w porównaniu z 2012 r. i potwierdza utrzymywanie się tendencji wzrostowej, którą można było zaobserwować już od momentu ustanowienia RAPEX w 2003 r.

„RAPEX to dowód na to, że zachowujemy w Europie czujność i dbamy o bezpieczeństwo 500 mln naszych obywateli. System ten to przykład udanej współpracy między organami krajowymi i instytucjami unijnymi, przynoszącej korzyści naszym obywatelom. Dziesiąta rocznica RAPEX jest wyrazem coraz większego znaczenia, jakie dla organów egzekwowania prawa ma współpraca przy zapewnianiu większego bezpieczeństwa na jednolitym rynku”, stwierdził Neven Mimica, unijny komisarz ds. polityki konsumenckiej.

RAPEX to unijny system szybkiego przekazywania między państwami członkowskimi i Komisją Europejską informacji o produktach niespożywczych. Jego zadaniem jest szybkie rozpowszechnienie informacji o potencjalnie niebezpiecznych produktach oraz działaniach podjętych przez krajowe organy egzekwowania prawa. Umożliwia to wczesną identyfikację i wcześniejsze usunięcie z rynku UE produktów, które stanowią zagrożenie dla konsumentów.

Od czasu ustanowienia RAPEX w 2003 r. system ten wykazuje z roku na rok coraz lepsze wyniki, zarówno pod względem liczby otrzymanych ostrzeżeń, jak i działań podjętych w ich następstwie. RAPEX rozpoczął swą działalność od dwustu zgłoszeń w 2003 r., a obecnie otrzymuje i przekazuje ponad 2 tys. zgłoszeń rocznie.
 

Jakie produkty stanowią zagrożenie?
W 2013 r. głównymi kategoriami produktów, które wymagały podjęcia działań naprawczych, były odzież, tkaniny i wyroby związane z modą oraz zabawki (obie kategorie po 25 proc.). Wśród najczęściej zgłaszanych rodzajów zagrożeń powodowanych przez te produkty znalazły się: ryzyko chemiczne, ryzyko uduszenia, ryzyko odniesienia obrażeń i zadławienia się.
Zarówno odzież, jak i zabawki mogą kryć w sobie ryzyko chemiczne (np. obecność chromu VI w obuwiu i wyrobach skórzanych, ftalany w zabawkach). Głównymi powodami zgłoszeń w kategorii odzież była obecność tasiemek lub sznurków niosących ze sobą ryzyko uduszenia lub odniesienia obrażeń. Inne przykłady produktów zakazanych w 2013 r. to artykuły pielęgnacyjne dla dzieci (niestabilne wanienki dla niemowląt, zapadające się wózki dziecięce) oraz tusze do tatuażu zawierające kilka zakazanych substancji chemicznych. Przedsiębiorcy powinny dopilnować, by dobrze znane zagrożenia były brane pod uwagę jeszcze przed rozpoczęciem produkcji, a w przypadku błędu istotne jest bezwzględne wycofanie produktu z obrotu lub od konsumentów.


Skąd pochodzą takie produkty?
Chiny plasują się na czele listy państw, z których pochodzą produkty zgłaszane za pośrednictwem RAPEX. W ubiegłym roku 64 proc. wszystkich zgłoszeń produktów niebezpiecznych dotyczyło produktów pochodzących z Chin.

W celu zwiększenia wiedzy chińskich producentów o wymaganiach unijnych i upowszechnienia ich przestrzegania UE i Chiny prowadzą wspólne działania służące poprawie wymiany informacji między władzami oraz komunikacji. W dialogu z tym państwem Komisja Europejska podkreśla również znaczenie zwiększenia identyfikowalności produktów będących przedmiotem zgłoszeń. W raporcie przygotowanym niedawno przez grupę ekspertów pod egidą Komisji Europejskiej przedstawiono zarówno zalecenia dotyczące sposobu poprawy identyfikowalności, jak i wskazówki, na co konsumenci powinni zwracać szczególną uwagę.

RAPEX w 2013 r. w liczbach

• 2 364:  całkowita liczba zgłoszeń
• 31:     liczba uczestniczących państw (UE–28 Norwegia, Islandia i Liechtenstein)

Pięć najczęściej zgłaszanych kategorii produktów w 2013 r.:

• 25 proc.:       odzież, tkaniny i wyroby związane z modą;
• 25 proc.:        zabawki;
• 9 proc.:        urządzenia i sprzęt elektryczny;
• 7 proc.:        pojazdy silnikowe;
• 4 proc.:        produkty kosmetyczne.

Powiadomienia według państwa pochodzenia zgłaszanego produktu:

• 64 proc.: Chiny wraz z Hongkongiem;
• 15 proc.: państwa należące do UE-28 i EOG;
• 10 proc.: nieznane;
• 11 proc.: pozostałe.

 
Dodatkowe informacje:
MEMO/14/214
Link do materiałów informacyjnych na temat RAPEX:
http://ec.europa.eu/consumers/safety/rapex/reports/index_en.htm
https://twitter.com/EU_Consumer
 

Źródło: Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce