W 2013 r. Komisja Europejska kontynuowała działania na rzecz zwiększenia równości płci, w tym w celu zlikwidowania różnic w zatrudnieniu, wynagrodzeniach oraz wysokości emerytur kobiet i mężczyzn, zwalczania przemocy oraz w celu propagowania równości w procesach decyzyjnych. Wysiłki te opłaciły się: osiągnięto wyraźny postęp w kwestii zmniejszenia różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, przede wszystkim za sprawą inicjatywy Komisji na rzecz poprawy przejrzystości płac (IP/14/222), oraz w kwestii zwiększenia liczby kobiet zasiadających w zarządach spółek.

Takie są ustalenia rocznego sprawozdania Komisji na temat równości płci, opublikowanego dziś wraz z rocznym sprawozdaniem na temat praw podstawowych (zob. IP/14/422). Pozostało jednak jeszcze wiele do zrobienia: przy obecnym tempie zmian unijny cel zakładający, że odsetek pracujących kobiet powinien wynosić 75 proc., zostanie osiągnięty za niemal 30 lat, równość wynagrodzenia stanie się faktem za 70 lat, a parytet płci w parlamentach narodowych (co najmniej 40-procentowa obecność obu płci) – za 20 lat.

„Europa propaguje równość płci od 1957 r. – dążenie to leży w naturze Unii Europejskiej, a kryzys gospodarczy jej nie zmienił”, powiedziała wiceprzewodnicząca Komisji Viviane Reding, unijna komisarz ds. sprawiedliwości. „Dla nas, Europejczyków, równość płci nie jest jedną z możliwych opcji ani luksusem – jest to absolutna konieczność. Możemy być dumni z tego, co Unia Europejska osiągnęła w ostatnich latach. Równość płci to nie odległe marzenie, ale w coraz większym stopniu europejska rzeczywistość. Jestem przekonana, że wspólnie możemy zlikwidować utrzymujące się różnice w wynagrodzeniach, zatrudnieniu i zawodach wymagających podejmowania decyzji.”

Według rocznego sprawozdania na temat równości płci zróżnicowanie ze względu na płeć znacznie się zmniejszyło w ubiegłych latach, jednak postępy nie są jednakowe we wszystkich państwach członkowskich i w pewnych obszarach nadal utrzymują się różnice, co szkodzi europejskiej gospodarce.

Dzięki działaniom UE tempo zmian na rzecz równości płci rośnie

• Zwiększenie wskaźnika zatrudnienia kobiet: wskaźnik ten wzrósł w UE do 63 proc. – w 2002 r. wynosił on 58 proc.. Do tego wzrostu przyczyniło się finansowanie unijne: w latach 2007–2013 na inwestycje w placówki opieki nad dziećmi i wspieranie uczestnictwa kobiet w rynku pracy przeznaczono szacunkową kwotę 3,2 mld euro z funduszy strukturalnych, co wywołało znaczny efekt mnożnikowy.
• Zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach, która w skali całej UE wciąż utrzymuje się na poziomie 16,4 proc.: Komisja Europejska zintensyfikowała działania, rozpowszechniając wiedzę na temat utrzymujących się różnic, ustanawiając Dzień Równości Wynagrodzeń (IP/14/190) i monitorując stosowanie przepisów dotyczących równego traktowania kobiet i mężczyzn (IP/13/1227). W marcu 2014 r. Komisja wezwała również państwa członkowskie do dalszych postępów, wydając zalecenie dotyczące poprawy przejrzystości płac w celu zmniejszenia różnic w wynagrodzeniach (IP/14/222).
• Jak przebić szklany sufit?: wniosek Komisji w sprawie dyrektywy dotyczącej zapewnienia do 2020 r. 40-procentowej obecności słabiej reprezentowanej płci na stanowiskach członków zarządu niepełniących funkcji wykonawczych z powodzeniem przeszedł kolejne etapy procesu legislacyjnego i uzyskał w listopadzie 2013 r. silne poparcie Parlamentu Europejskiego(IP/13/1118). W konsekwencji, już od momentu ogłoszenia przez Komisję w październiku 2010 r. możliwości wprowadzenia przepisów w tej dziedzinie zaobserwowano stały wzrost liczby kobiet zasiadających w zarządach spółek: z 11 proc. w 2010 r. do 17,8 proc. w 2014 r.; tempo wzrostu było czterokrotnie szybsze niż w latach 2003–2010.
• W 2013 r. UE podjęła działania w celu ochrony kobiet i dziewcząt przed przemocą na tle płciowym przez wprowadzenie przepisów, praktycznych środków dotyczących praw ofiar i obszernego pakietu działań politycznych przeciwko okaleczaniu żeńskich narządów płciowych (IP/13/1153). UE współfinansowała również 14 krajowych rządowych kampanii skierowanych przeciwko przemocy na tle płciowym (przydzielone środki to 3,7 mln euro), a także projekty prowadzone przez organizacje pozarządowe, na które UE przeznaczyła 11,4 mln euro.
• Opieka nad dziećmi: Od 2007 r. odsetek dzieci korzystających z formalnych placówek opieki znacznie wzrósł (z 26 proc. w 2007 r. do 30 proc. w 2011 r. w przypadku dzieci poniżej trzeciego roku życia i z 81 proc. do 86 proc. w przypadku dzieci w wieku od trzech lat do rozpoczęcia obowiązkowej nauki szkolnej) (IP/13/495). Komisja przyjęła w 2013 r. obszerne sprawozdanie na temat realizacji przyjętych w Barcelonie celów dotyczących dostępności placówek opieki nad dziećmi.  

Co pozostało do zrobienia?

• Mimo iż 60 proc. absolwentów szkół wyższych to kobiety, ich godzinne wynagrodzenie jest nadal niższe o 16 proc. od wynagrodzenia mężczyzn. Ponadto częściej pracują one w niepełnym wymiarze czasu pracy (32 proc. kobiet w porównaniu z 8,2 proc. mężczyzn) i przerywają karierę zawodową, aby zająć się osobami wymagającymi opieki. W rezultacie różnica w wysokości emerytur kobiet i mężczyzn wynosi 39 proc.. Wdowy i osoby samotnie wychowujące dzieci – głównie matki – są grupą w szczególnie trudnej sytuacji – ponad jedna trzecia takich osób uzyskuje niewystarczające dochody.
• Choć wskaźnik zatrudnienia kobiet wzrósł, wynosi on nadal 63 proc. w porównaniu ze wskaźnikiem w wysokości 75 proc. w przypadku mężczyzn.Wynika to głównie z kryzysu gospodarczego, który spowodował pogorszenie sytuacji mężczyzn na rynku pracy.
• Kobiety nadal ponoszą ciężar niepłatnej pracy w gospodarstwie domowym i na rzecz rodziny. Kobiety poświęcają przeciętnie 26 godzin tygodniowo na opiekę nad członkami rodziny i pracę w gospodarstwie domowym w porównaniu z 9 godzinami, które na te cele poświęcają mężczyźni.
• Kobiety wciąż rzadziej zajmują stanowiska kierownicze. W zarządach największych notowanych na giełdzie spółek zasiada przeciętnie 17,8 proc. kobiet, wśród dyrektorów generalnych 2,8 proc. to kobiety; ponadto zajmują one 27 proc. stanowisk ministerialnych w rządzie i stanowią 27 proc. członków parlamentów narodowych.
• Zgodnie z wynikami pierwszego ogólnounijnego badania dotyczącego przemocy wobec kobiet, przeprowadzonego przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) w oparciu o wywiady z 42 tys. kobiet, co trzecia kobieta (33 proc. badanych) doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej od 15. roku życia.

Kontekst
W opublikowanym dziś sprawozdaniu dokonano przeglądu głównych unijnych dokonań politycznych i prawnych ubiegłego roku w dziedzinie równości płci i podano przykłady środków politycznych i działań w państwach członkowskich. W sprawozdaniu przeanalizowano również aktualne tendencje na podstawie danych naukowych i głównych wskaźników, które kształtują debatę na temat równości płci. Do sprawozdania dołączono także załącznik statystyczny zawierający bardziej szczegółowe dane na temat wyników poszczególnych państw.

Tematyka sprawozdania obejmuje pięć priorytetów Strategii Komisji Europejskiej na rzecz równości mężczyzn i kobiet na lata 2010–2015: równości pod względem niezależności ekonomicznej; równej płacy za tę samą pracę i pracę o równej wartości; równości w procesach decyzyjnych; zapewnieniu godności i integralności, wyeliminowaniu przemocy na tle płciowym, równości płci w polityce działań zewnętrznych oraz na kwestiach horyzontalnych.

Dodatkowe informacje
Materiały prasowe: Sprawozdania na temat praw podstawowych i równości płci: http://ec.europa.eu/justice/newsroom/fundamental-rights/news/140414_en.htm
Arkusze informacyjne na temat zwiększania równości płci i równowagi płci w zarządach spółek
Strona internetowa wiceprzewodniczącej Komisji Viviane Reding, unijnej komisarz ds. sprawiedliwości:  http://ec.europa.eu/reding
Komisja Europejska – równość płci:http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/index_pl.htm

Źródło: Komisja Europejska