Pod przewodnictwem europejskiej komisarz ds. edukacji Androulli Vassiliou Komisja Europejska stworzyła nowy ranking szkół wyższych. Nowy system o nazwie U-Multirank będzie brał pod uwagę bardziej zróżnicowane kryteria od tych, na których bazują inne rankingi.

"Nowy ranking w porównaniu z tradycyjnymi systemami będzie zawierać więcej kryteriów i pozwoli nam na wielowymiarowe ocenianie szkół wyższych" - stwierdziła Vassiliou. Na stworzenie nowego zestawienia Unia Europejska przeznaczyła 2 miliony euro. Obecnie obejmuje ono 850 szkół wyższych z 70 krajów. System rankingowy uwzględnia 30 wskaźników w pięciu kluczowych kryteriach oceniania: poziomu badań naukowych, jakości nauczania, współpracy międzynarodowej, efektywności transferu wiedzy oraz zaangażowania w środowisko lokalne.

Uczelnie europejskie na tle świata

Jednym z zadań U-multirank ma być uwydatnienie walorów uczelni europejskich, które w globalnych rankingach pozostawały niezauważone. Świadczą o tym wyniki ubiegłorocznego Rankingu Szanghajskiego. W pierwszej dwudziestce zestawienia znalazły się tylko trzy instytucje z Europy - Uniwersytet Oksfordzki, Uniwersytet Cambridge oraz Politechnika Federalna z Zurychu, podczas gdy w pozostałych siedemnastu miejscach uplasowały się wyłącznie uczelnie amerykańskie. Rezultaty innego rankingu - QS World University Ranking - także nie satysfakcjonują Europejczyków: w pierwszej pięćdziesiątce listy z 2013 roku znalazło się 13 uczelni europejskich, w tym paryska École normale supérieure czy Uniwersytet Kopenhaski.

 

Zebrane dotychczas przez U-multirank wyniki wskazują natomiast, że 95 proc. szkół wyższych otrzymało najwyższą notę w co najmniej jednym z kryteriów. Tylko 12 proc. uczelni zdołało uzyskać wynik "A" w ponad dziesięciu obszarach. Do nowego europejskiego rankingu zgłosiły się 34 polskie uczelnie. Uzyskały one najwyższą notę w co najmniej jednej kategorii, przede wszystkim w zakresie jakości nauczania oraz zaangażowania regionalnego. W grupie tej znalazły się uniwersytety, które od lat wiodą w polskich rankingach (UW, UJ, UAM). Niektóre uczelnie osiągnęły bardzo dobre wyniki w kategorii liczby publikacji naukowych (UP im. KEN w Krakowie, AM w Gdańsku). Wysoko oceniono ponadto realizację programów mobilności w polskich szkołach wyższych.

 

U-Multirank a tradycyjne rankingi szkół wyższych

Każda uczelnia zgłoszona do U-Multirank oceniana jest w pięciu kategoriach według skali od A (bardzo dobry) do E (mierny). Podobnie jak inne popularne światowe rankingi (Lista Szanghajska czy QS World University Ranking) europejskie zestawienie uwzględnia sukcesy uczelni na polu badawczym, opierając się na takich wskaźnikach jak liczba cytowań czy liczba naukowych publikacji. Twórcy rankingu dostrzegli jednak fakt, że liczba pracowników i absolwentów wyróżnionych Nagrodą Nobla dla przeciętnego ucznia może być mało miarodajnym punktem odniesienia. Poziom badań naukowych nie stanowi w U-Multirank nadrzędnego kryterium oceny - jej innym, bardziej przyziemnym wyznacznikiem jest promocja programów studenckiej mobilności czy liczba studentów otrzymujących dyplom ukończenia uczelni na czas. Jeśli nawet wskaźniki te uwzględniane były w dotychczas publikowanych rankingach, odgrywały w nich marginalną rolę (w QS World University Ranking kryterium umiędzynarodowienia stanowi zaledwie 10 proc. ogólnej oceny). Kolejną miarą, dotychczas bagatelizowaną przez tradycyjne rankingi, ale uwydatnioną przez listę europejską, jest współpraca środowiska akademickiego z przemysłem, efektywność uczelni w samodzielnym pozyskiwaniu środków do badań oraz liczba nagrodzonych rozwiązań patentowych. Do zestawu kryteriów dołączono ponadto funkcjonowanie uczelni na tle środowiska lokalnego, w ramach którego ocenie podlega między innymi liczba absolwentów zatrudnionych w regionie.

 

Obok wielowymiarowości wskaźników istotnym założeniem nowego systemu jest transparentność. Oznacza to, że lista rankingowa powinna być dostosowana do preferencji i potrzeb każdego odbiorcy. Tradycyjne rankingi publikowały kompletne listy najlepszych uczelni, nie wychodząc naprzeciw indywidualnym oczekiwaniom zainteresowanych. U-Multirank umożliwia zaś każdemu odbiorcy wygenerowanie spersonalizowanej tabeli, w której szkoły wyższe porównywane są według wskaźników samodzielnie wybranych przez użytkownika. Osią porównania może być nie tylko sposób funkcjonowania uczelni jako instytucji (Focused Institutional Rankings - ranking jednostek) - U-Multirank skupia się także na jej ofercie w zakresie określonych dziedzin nauki (Field-based Rankings). Na chwilę obecną zgromadzono dane na temat studiów biznesowych, inżynierii elektrycznej, mechaniki oraz fizyki. W 2015 roku do grupy tej dołączą psychologia, informatyka oraz medycyna. Skorzystają na tym uczniowie, którzy w końcu będą mogli oceniać uczelnie w oparciu o własne zainteresowania i potrzeby, czego tradycyjne listy rankingowe im do tej pory nie zapewniały.

 

Pomysł stworzenia nowego rankingu zrodził się zatem z konieczności uzupełnienia dotychczas istniejących list o uniwersytety znane nie tylko z doskonale prowadzonych badań naukowych. Nowy ranking umożliwi dowartościowanie około 300 uczelni technicznych oraz regionalnych, które w dotychczasowych rankingach były niezasłużenie marginalizowane.

 

Zagrożenia nowego systemu rankingowego

Nowe narzędzie nie wszędzie przyjęto z entuzjazmem - organizacja League of European Research Universities, która zrzesza 21 uniwersytetów wiodących w zakresie badań naukowych, wycofała się z projektu pomimo wcześniejszego zaangażowania w jego tworzenie. Sekretarz generalny stowarzyszenia powiedział w lutym 2013 roku, że zmarnotrawiono pieniądze podatników oraz stworzono poważne zagrożenie dla rzetelnego systemu wyższej edukacji w Europie. Krytycy europejskiego projektu wskazują przede wszystkim na to, że wiele uczelni o słabym zarządzaniu bez precyzyjnie określonego obszaru działalności może stracić na konkurencyjności. (db)

Źródło: Euractiv.pl