„Erasmus” dla młodych przedsiębiorców
Program Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców ma pomagać początkującym przedsiębiorcom w nabywaniu odpowiednich umiejętności oraz poszerzaniu zakresu działalności ich przedsiębiorstw na całą Europę. Jest to program pilotażowy Unii Europejskiej, który daje początkującym przedsiębiorcom możliwość pracowania przez okres do 6 miesięcy razem z doświadczonym przedsiębiorcą w innym kraju UE. Komisja Europejska pragnie, by program ten zasilony został znacznie większymi funduszami i służył rozwojowi przedsiębiorczości transgranicznej.
Kroki milowe
· Październik 2006 : Parlament Europejski zatwierdza projekt programu pilotażowego Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców (Erasmus for Young Entrepreneurs (EYE)).
· 25 lipiec 2008 : Komisja Europejska przedstawia Program Small Business Act, który zawiera zapowiedź utworzenia EYE.
· 19 luty 2009 : Uruchomienie Programu EYE z budżetem w wysokości 3 mln euro.
· Czerwiec 2009 : Pierwszy uczestnik wyjeżdża za granicę dzięki temu programowi.
· Luty 2010 : Początek drugiego cyklu Programu, którego budżet wzrósł do 5 mln euro.
· Luty 2010 : Antonio Tajani został mianowany komisarzem ds. przemysłu i przedsiębiorczości.
· Luty 2011 : Początek trzeciego cyklu Programu, z budżetem w wysokości 5 mln euro.
· Połowa 2011 : Komisja Europejska ma zaproponować, by program EYE stał się stałym programem UE i zyskał nową podstawę prawną.
· Do końca 2011 : Parlament Europejski i państwa członkowskie powinny przyjąć tę propozycję.
· Luty 2012 : Początek czwartego cyklu programu EYE.
Kontekst polityczny
Często uważa się, że w Europie duch przedsiębiorczości jest mniej rozwinięty niż w Stanach Zjednoczonych, gdzie – jak pokazują badania - ludzie są bardziej skłonni do ryzyka. Tymczasem przedsiębiorczość jest podstawą wzrostu gospodarczego i jest niezbędna dla tworzenia nowych miejsc pracy. Wielu założycieli MŚP nie posiada wystarczającego doświadczenia w zakresie zarządzania oraz kluczowych umiejętności. W połączeniu z faktem, że działalność zdecydowanej większości MŚP ogranicza się do jednego tylko kraju, oznacza to przeszkodę dla rozwoju.
W Unii Europejskiej przedsiębiorcy mają dostęp do środków krajowych i europejskich, które mają im pomóc w uruchomieniu firmy; niektórzy z nich chcą, by państwo wspierało małe firmy, rozpoczynające działalność, inni woleliby, by państwo się do tego nie mieszało. 99% przedsiębiorstw w UE to małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które zapewniają około dwóch trzecich miejsc pracy i PKB. Jednak zaledwie niecałe 10% z nich eksportuje swoje towary i usługi do innych krajów UE.
W lutym 2009 r. Komisja Europejska uruchomiła Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców (EYE), Jest to program pilotażowy Unii Europejskiej, który daje początkującym przedsiębiorcom możliwość pracowania przez okres do 6 miesięcy razem z doświadczonym przedsiębiorcą w innym kraju UE.
W ramach tego projektu, podobnego do programu Erasmus dla studentów, przyszli przedsiębiorcy otrzymują do 1100 euro miesięcznie, by pomagać doświadczonemu właścicielowi firmy w celu doskonalenia swoich umiejętności i transgranicznego transferu wiedzy. Program ten ma stymulować przedsiębiorczość i konkurencyjność oraz umiędzynarodowienie i rozwój na poziomie UE zarówno nowo powstających przedsiębiorstw, jak i tych o już ugruntowanej pozycji. Program ten ma również sprzyjać transferowi wiedzy fachowej oraz rozwijaniu zdolności w zakresie zarządzania MŚP.
Program ten jest częścią programu „Small Business Act” z lipca 2008 r. Są to ramy polityczne dla rozwoju przedsiębiorczości i pomocy dla MŚP w korzystaniu z rynku wewnętrznego.
Projekt EYE przedłużono na drugi rok, a następnie na trzeci; czwarty cykl zaplanowany jest na luty 2012 roku. W lutym 2011 r. szkolenie ukończyły 332 osoby, a 200 osób przebywało jeszcze za granicą, ale organizatorzy napotkali trudności w znalezieniu firm zainteresowanych goszczeniem młodzieży. W UE działają dziś 23 mln MŚP, dlatego też urzędnicy z Komisji Europejskiej twierdzą, że należy rozszerzyć program EYE, jeśli chcemy, by przedsiębiorczość transgraniczna stała się trwalszym i szerszym zjawiskiem.
Komisja zamierza zaproponować przeznaczenie na ten program 10-krotnie większych środków finansowych, by rozszerzyć jego zakres i skutki. Wymagałoby to jednak zgody Parlamentu Europejskiego i państw członkowskich. Wniosek powinien zostać przyjęty do końca 2011 r. Jednak państwa członkowskie dążą do zmniejszenia budżetu UE, dlatego też trudno jest przewidzieć kwotę, jaka zostanie ostatecznie przeznaczona na ten cel.
Kto i kiedy?
Program jest otwarty dla początkujących przedsiębiorców – takich, którzy mają poważne plany założenia własnej firmy lub założyli ją w ciągu ostatnich trzech lat. Do programu muszą się także zarejestrować przedsiębiorstwa, które chcą gościć u siebie uczestników programu. Początkujący przedsiębiorcy mogą zarejestrować się na stronie internetowej: www.erasmus-entrepreneurs.eu.
Kandydaci do programu Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców (EYE) składają wnioski w organizacjach pośredniczących (lokalne izby handlowe lub organizacje przedsiębiorstw). Kosztów utrzymania i podróży są pokrywane przez UE, a wysokość comiesięcznych przelewów waha się od 1100 euro w przypadku Danii do 560 euro w przypadku Bułgarii. Od 2009 r. w programie wzięły udział 532 osoby. Niektórzy uczestnicy porzucają naukę, gdy znajdą lepiej płatną pracę, ale większość z nich starają się ukończyć program. W przypadku, gdy studenci rezygnują, muszą zwrócić połowę przyznanych im funduszy.
W tym roku organizacje pośredniczące zostały ustanowione na Cyprze, w Estonii i Irlandii, co poszerzyło program na wszystkie państwa członkowskie UE. Najwięcej wniosków składają młodzi przedsiębiorcy z Włoch i Hiszpanii (razem około 47%), inne kraje, w tym Polska, pozostają za nimi daleko w tyle. Tak duży udział Włochów i Hiszpanów tłumaczy się wysokim bezrobociem w tych krajach.
Największym powodzeniem cieszą się sektory takie jak reklama, media, informatyka oraz edukacja. W ramach programu większość uczestników przebywa za granicą od dwóch do trzech miesięcy, a najpopularniejszymi krajami wśród uczestników programu są Wielka Brytania, a następnie Hiszpania i Niemcy.
Problem marketingu
Reakcje na program były do tej pory bardzo pozytywne, a jego dotychczasowi uczestnicy na ogół rozpoczęli własną działalność gospodarczą. Krytycy twierdzą jednak, że EYE cierpi na „problem marketingu”, zwłaszcza jeśli chodzi o znalezienie firm, które chcą znaleźć czas i środki na realizację programu.
Spośród 2446 zgłoszeń otrzymanych do tej pory, 62% pochodziło od nowych przedsiębiorców, a tylko 38% od potencjalnych „gospodarzy”, co oznacza, że wielu wnioskodawców czeka rozczarowanie. Sytuacja ta zależy w dużej mierze od organizacji pośredniczących; niektóre z nich skarżą się na zbyt małe wsparcie finansowe. Ponadto, prawie połowa wniosków pochodzi z Hiszpanii i Włoch, co sugeruje, że większość państw członkowskich nie robi wystarczająco dużo dla promowania projektu.
Na konferencji w kwietniu ubiegłego roku wielu uczestników złożyło wniosek o zmianę nazwy programu lub przynajmniej usunięcie z niej słowa „młody”, gdyż obawiają się oni, że nazwa ta odstraszy nowych przedsiębiorców w starszym wieku, dysponujących doświadczeniem zawodowym. Inne zastrzeżenia dotyczą nakładania się Erasmusa dla Młodych Przedsiębiorców na inne programy wspierające szkolenia zawodowe w UE. Pojawia się też argument, że większość firm założonych przez uczestników mogłaby powstać bez udziału w tym programie.
Liczba uczestników osiągnie wkrótce 10 tys. rocznie?
Badanie, przeprowadzone wśród uczestników, dowiodło wielkiej satysfakcji wśród nowych przedsiębiorców. W programie Erasmus dla studentów co roku bierze udział 180 tys. osób. Urzędnicy z Komisji Europejskiej chcieliby, by liczba uczestników Erasmusa dla Młodych Przedsiębiorców wynosiła w przyszłości 10 tys. rocznie.
- Mogłoby to znacząco zwiększyć konkurencyjność i wzrost gospodarczy w UE - powiedział Jack Malan z Centre for Strategy & Evaluation Services, który ubiegłym roku przygotował raport na temat funkcjonowania programu. Komisja Europejska zamierza wywierać presję na Parlament Europejski i państwa członkowskie w celu znacznego zwiększenia środków finansowych, by Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców stał się stałym programem. Jednak przyszłość tego programu stoi pod dużym znakiem zapytania, ponieważ niektóre rządy państw członkowskich chcą zamrożenia budżetu UE.
Nie wszyscy są również przekonani, że program wymiany studentów z UE może zostać przeniesiony do świata biznesu. - Program Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców nie może prawidłowo funkcjonować, bo są to dwa całkowicie różne światy - mówi Bernd Kruczek z Ośrodka Innowacji i Technologii w regionie Forst we wschodnich Niemczech.