„Strategia Europa 2020 – kontynuacja czy reforma?”- to temat przewodni wspólnej konferencji Ministerstwa Gospodarki i Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, która odbyła się w piątek 26 września. Półmetek realizacji długofalowych celów makroekonomicznych podsumowywali przedstawiciele administracji rządowej, Komisji Europejskiej oraz instytucji badawczych.

Na wstępie Ewa Synowiec, Dyrektor Przedstawicielstwa KE w Polsce, przypomniała obszary, na których skupia się strategia: zatrudnienie, badania i rozwój, klimat i energia, edukacja, integracja społeczna oraz walka z ubóstwem. Wskazała jednocześnie, że debata nad realizacją strategii jest wciąż otwarta – służą temu nie tylko takie wydarzenia jak warszawska konferencja, ale także konsultacje społeczne, w których można wziąć udział do 31 października br.

- Kryzys gospodarczy pokazał, że istnieje potrzeba ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej państw członkowskich. Bo wzrost następuje zbyt powoli – mówiła podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Grażyna Henclewska. Przypomniała, że w ramach Europa 2020 powstał instrument nazwany semestrem europejskim, który jest systemem koordynacji współpracy gospodarczej, rekomendującym krajom członkowskim reformy strukturalne. - Liczymy, że w dłuższym okresie przyniesie on dobre efekty – mówiła Henclewska. Podkreśliła też znaczenie funduszy europejskich we wspomaganiu realizacji strategii - Polska jest nadal największym ich beneficjentem.

Sytuację gospodarczą Polski i jej potencjał wypełniania rekomendacji UE przybliżył István Székely z Dyrekcji Generalnej ds. Gospodarczych i Finansowych UE. Pochwalił polską gospodarkę za jej dobre wyniki w dobie kryzysu – przede wszystkim utrzymanie wzrostu PKB. Jednak KE ma także do Polski zastrzeżenia. Chodzi przede wszystkim o zbyt niskie wykorzystanie zaawansowanych technologii (innowacyjność), kapitału ludzkiego, nieefektywny system podatkowy oraz nieskuteczną administrację rządową (szóste miejsce od końca spośród innych krajów UE).

Székely wskazywał, że Polska zamiast absorbować technologie, powinna je zacząć generować. Podkreślał też problem nierówności w rozwoju gospodarczym poszczególnych regionów – choć Warszawa może już konkurować z innymi miastami europejskimi, to wiele regionów południowej Polski nadal zbyt odstaje od unijnej średniej. Zdaniem przedstawiciela KE, rekomendacje UE pozwolą skupić się Polsce na najbardziej palących problemach. Wśród nich wymienił: finanse publiczne (nadmierny deficyt, kosztowne programy emerytur dla rolników i górników), przestrzeganie przepisów prawa podatkowego i redukcja stawki VAT, większe zatrudnienie kobiet, osób najstarszych i młodych. Innymi obszarami gdzie wskazane są zmiany, są usługi związane z opieką nad dziećmi osób pracujących, infrastruktura energetyczna, inwestycje w koleje i sieci wielopasmowe, badania i innowacje oraz jakość regulacji prawnych.

O postępie w realizacji celów krajowych strategii Europa 2020 opowiadali przedstawiciele Ministerstw: Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Finansów oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ich zdaniem, wprowadzanie zmian idzie w dobrym kierunku, choć jest to proces wymagający czasu. Implementację reform porównywano do oczekiwania efektów ćwiczeń fizycznych. - Pewne procesy demograficzne i inwestycyjne muszą zajść w swoim tempie, bo zbyt szybko zaaplikowane bodźce mogą doprowadzić do kontuzji. Lepiej robić to w sposób przemyślany i stopniowy – tłumaczył Mateusz Gaczyński, zastępca Dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju w MNiSW.

W wielu obszarach postępy już są widoczne, biorąc pod uwagę od jak niskich wskaźników Polska zaczynała reformy. Sekretarz Stanu w MPiPS Jacek Męcina podał przykład poziomu zatrudnienia osób w wieku 20–64 lat. Pułap wyznaczony przez strategię to 71 proc. - Jeżeli wszystko będzie dobrze szło, to w 2020 r. możemy osiągnąć więcej – powiedział Męcina. Według danych resortu, w pierwszym kwartale, poziom zatrudnienia we wskazanej grupie był na poziomie 65,1 proc., zaś w drugim przekroczył 66 proc.

 Artur Radziwiłł z resortu finansów dodał, że w 2015 r. bez większych kłopotów deficyt sektora finansów publicznych zejdzie poniżej 3 proc. Będzie to oznaczało, że Polska wyjdzie z tzw. procedury nadmiernego deficytu.

Małgorzata Mika-Bryska z MG nawiązała do nowej polityki energetycznej realizowanej od 2009 roku, co oznacza wyprzedzenie wobec strategii Europa 2020. To procesy wymagające dużych środków finansowych i rozwoju systemu regulacji prawnych, których efekty widać dopiero w dłuższej perspektywie. Przykładowo - ministerstwo już teraz pracuje nad projektem, którego horyzont sięga 2050 roku.

Metodę monitorowania postępów w implementacji założeń Europy 2020 przedstawiła Grażyna Burak z Głównego Urzędu Statystycznego. Dostępny publiczne system STAREG może pochwalić się ponad 1500 wskaźnikami z 80 źródeł, które pozwolą śledzić poszczególny obszary strategii z podziałem na regiony i pokazać bardziej szczegółowe dane ich dotyczące.

W drugiej części konferencji można było przyjrzeć się realizacji strategii z perspektywy badawczej. Julian Zawistowski z Instytutu Modelowania i Analiz Polityk Publicznych stwierdził, że Europa 2020 jest sukcesem PR-owym UE pokazującym, gdzie Unia chce się znaleźć w pod koniec tej dekady. Wytknął rządowi brak dobrej koordynacji resortowej. Przedstawiciele ministerstw ripostowali, że współpraca znacznie się poprawiła, a rolę koordynatora pełni Ministerstwo Gospodarki.

Na zbyt niską aktywizację małych i średnich przedsiębiorstwa oraz słaby poziom kształcenia osób dorosłych zwrócił uwagę Horacy Dębowski z Instytutu Badań Edukacyjnych. Z kolei Tomasz Gibas z Przedstawicielstwa KE w Polsce zaznaczał, że większość rozmów o Europie 2020 sprowadza się tylko do funduszy europejskich podczas gdy równie ważne są wyzwania rozwojowe. Dyskusję moderowała dr Małgorzata Bonikowska, Prezes Centrum Stosunków Międzynarodowych.

 - Dostaliśmy dużo impulsów, które mobilizują i inicjują działanie. Cele postawiliśmy sobie ambitne i możliwe do zrealizowania – podsumowała dyskusję Grażyna Henclewska.

 Kontekst

Europa 2020 to strategia unijna rozpoczęta w 2010 roku, stawiająca sobie za dwa główne priorytety: wzrost gospodarczy i zwiększenie zatrudnienia. Zastąpiła ona Strategię Lizbońską, której zamierzenia nie zostały spełnione.

Przewodniczący Komisji Europejskiej, José Manuel Barroso: Europa 2020 to unijna strategia wzrostu na najbliższe dziesięciolecie. W zmieniającym się świecie UE potrzebna jest inteligentna i zrównoważona gospodarka sprzyjająca włączeniu społecznemu. Równoległa praca nad tymi trzema priorytetami powinna pomóc UE i państwom członkowskim w uzyskaniu wzrostu zatrudnienia oraz zwiększeniu produktywności i spójności społecznej. Unia wyznaczyła sobie konkretny plan obejmujący pięć celów – w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii – które należy osiągnąć do 2020 r. W każdym z tych obszarów wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły z kolei własne cele krajowe. Konkretne działania na poziomie zarówno unijnym, jak i krajowym wzmacniają realizację strategii.


Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce