Strefa Schengen, w której obowiązuje swobodny przepływ osób, umożliwia podróżowanie bez kontroli na granicach wewnętrznych ponad 400 milionom obywateli UE z 26 krajów europejskich i coraz większej liczbie obywateli państw nienależących do UE.

W ramach przeprowadzanego co dwa lata przeglądu Komisja przyjęła dzisiaj trzecią ocenę funkcjonowania strefy Schengen. W sprawozdaniu przedstawiono jasny obraz sytuacji w strefie Schengen, aby zapewnić spójność wdrażania wspólnych zasad we wszystkich państwach należących do tej strefy Wszystkie państwa członkowskie UE z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Irlandii, Rumunii, Bułgarii i Cypru, a także państwa nienależące do UE: Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein.

„Schengen jest jednym z najbardziej popularnych i konkretnych europejskich osiągnięć. Układ ten jest wysoko ceniony przez obywateli UE oraz w dużym stopniu przyczynia się do osiągnięcia dobrobytu gospodarczego. Kwestia tego, w jaki sposób możemy zacieśnić naszą współpracę i chronić swobodny przepływ osób, jest niezwykle istotna. Musimy wywiązać się ze zobowiązań wobec obywateli UE i dołożyć wszelkich starań, aby strefa Schengen pozostała obszarem bez kontroli granicznych”, oświadczyła Cecilia Malmström, komisarz UE do spraw wewnętrznych.

Trzecie sprawozdanie obejmuje okres od 1 listopada 2012 r. do 30 kwietnia 2013 r. i dotyczy oceny zwłaszcza poniższych kwestii:
Stosowanie przepisów z Schengen
W trakcie sześciomiesięcznego okresu objętego sprawozdaniem kontrole na granicach wewnętrznych zostały przywrócone w jednym przypadku, tj. przez Norwegię ze względu na ceremonię wręczenia Pokojowej Nagrody Nobla w Oslo (10 grudnia 2012 r.). Od 3 do 12 grudnia 2012 r. kontroli poddano 3 136 osób, 19 osobom odmówiono wjazdu, a 8 osób zatrzymano.

W kilku państwach strefy Schengen prawidłowe stosowanie przepisów zostało poddane weryfikacji w formie kontroli na miejscu (za pośrednictwem mechanizmu oceny Schengen) w zakresie: współpracy policyjnej (w Estonii, na Łotwie i Litwie), granic powietrznych (w Polsce, na Słowacji i w Czechach), granic lądowych (w Estonii, na Łotwie i Litwie) oraz wiz (w Estonii, Polsce i na Słowacji). Przeprowadzone oceny nie wykazały niedociągnięć, które wymagałyby natychmiastowych działań ze strony Komisji.

Wydawanie wiz i procedury bezpieczeństwa
Wizowy system informacyjny (VIS) funkcjonuje obecnie w pięciu regionach – ostatnio został wprowadzony w Afryce Zachodniej i Afryce Środkowej (w marcu 2013 r.). System wkrótce rozpocznie funkcjonowanie w Afryce Wschodniej i Afryce Południowej (6 czerwca 2013 r.), w Ameryce Południowej (5 września 2013), a także w Azji Środkowej, Azji Południowo-Wschodniej i Palestynie (14 listopada 2013 r.). VIS funkcjonuje prawidłowo; do 6 maja 2013 r. w jego ramach przetworzono około 2,9 mln wniosków wizowych, wydano około 2,4 mln wiz i odmówiono wydania około 348 000 wiz.

9 kwietnia 2013 r. z powodzeniem rozpoczął funkcjonowanie system informacyjny Schengen drugiej generacji (SIS II) (IP/13/309 i MEMO/13/309). SIS II udostępnia państwom członkowskim nowe funkcje i kategorie wpisów, ułatwiając tym samym wymianę informacji między krajowymi organami kontroli granicznej oraz organami celnymi i policyjnymi na temat osób podejrzanych o udział w poważnych przestępstwach i osób zaginionych.
 
Sytuacja na granicach zewnętrznych strefy Schengen
Od października do grudnia 2012 r. wykryto około 13 600 przypadków nielegalnego przekroczenia granicy, a więc o 52 proc. mniej w porównaniu z czwartym kwartałem 2011 r. Natomiast Grecja zgłosiła więcej niż połowę wszystkich wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy w okresie od lipca do września 2012 r.; sytuacja ta zmieniła się w sierpniu 2012 r., kiedy kraj ten rozlokował około 1 800 funkcjonariuszy straży granicznej na swoich granicach lądowych z Turcją. W okresie od października do grudnia 2012 r. Włochy zgłosiły 31 proc. wszystkich wykrytych przypadków (4 231 osób), a nieco mniej – Grecja, 30 proc. wykrytych przypadków (4 035 osób).

UE będzie kontynuować działania służące lepszemu gromadzeniu informacji na temat przepływów migracyjnych w strefie Schengen, aby w 2014 r. rozpocząć regularne gromadzenie i analizowanie danych na temat nielegalnych przepływów migracyjnych.
 
 
Marta Angrocka-Krawczyk
Wydział prasy
Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce