Pobudzenie gospodarczego wzrostu w Unii Europejskiej, stworzenie nowych miejsc pracy i uczynienie Europy atrakcyjnym miejscem dla inwestorów – to podstawowe założenia nowego planu inwestycyjnego, który ogłosił dziś przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Zgodnie z planem skoordynowane działania przyniosą Unii 315 mld euro.

Plan składa się z trzech głównych elementów:

 

Według szacunków Komisji Europejskiej proponowane środki w ujęciu łącznym mogłyby przynieść wzrost unijnego PKB o 330–410 mld EUR w trzech najbliższych latach i umożliwić stworzenie nawet 1,3 mln nowych miejsc pracy.

Komentując plan, przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker stwierdził: – Najprościej rzecz ujmując, jeżeli Europa będzie więcej inwestować, zapewni sobie większy dobrobyt i więcej miejsc pracy. Plan inwestycyjny, który przedstawiamy dziś w ścisłej współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, to ambitny i nowy sposób na pobudzenie nowych inwestycji bez tworzenia nowego zadłużenia. Nadszedł czas, aby inwestować w naszą przyszłość, w najważniejszych obszarach o strategicznym znaczeniu dla Europy, takich jak: energia, transport, sieci szerokopasmowe, kształcenie, badania i innowacje. Teraz liczę na Parlament Europejski i państwa członkowskie, że wniosą swój wkład i zrobią, co w ich mocy, aby umożliwić nowemu Europejskiemu Funduszowi na rzecz Inwestycji Strategicznych jak najszybsze rozpoczęcie działalności. Europa musi ruszyć z miejsca i dziś dajemy jej świeży impuls.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Jyrki Katainen, który jest równocześnie komisarzem odpowiedzialnym za zatrudnienie, wzrost, inwestycje i konkurencyjność stwierdził: – Potrzebujemy nowych inwestycji w Europie i w tym celu musimy pozyskać dodatkowe prywatne środki finansowe. Nowy Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych będzie narzędziem służącym do pomnażania środków. Każde euro ze środków publicznych zainwestowane w ramach funduszu przełoży się na inwestycje o wartości ok. 15 euro, które w przeciwnym razie nie zostałyby zrealizowane. Fundusz rozpocznie działalność ze znacznymi zasobami i będzie miał możliwość poszerzenia z czasem zakresu działań w miarę rosnącego udziału zainteresowanych podmiotów. Komisja wzywa państwa członkowskie oraz krajowe banki rozwoju do włączenia się w tę inicjatywę, która ma zwielokrotnić efekty działania funduszu i wywołać jeszcze bardziej znaczące pozytywne skutki dla europejskiej gospodarki.

Nowy plan inwestycyjny będzie składał się z opisanych poniżej elementów:

1. Uruchomienie dodatkowych środków finansowych na inwestycje.

Plan inwestycyjny ma służyć uruchomieniu publiczno-prywatnych inwestycji w gospodarce realnej o wartości co najmniej 315 mld EUR w ciągu najbliższych trzech lat (2015-2017). W sytuacji gdy zasoby publiczne są ograniczone, natomiast instytucje finansowe mają płynność finansową, a osoby fizyczne i prawne dysponują na swoich rachunkach bankowych płynnymi środkami, które można wykorzystać, naszym wyzwaniem jest przełamanie błędnego koła braku zaufania i niedostatku inwestycji. W planie inwestycyjnym przewiduje się inteligentne uruchomienie publicznych i prywatnych źródeł finansowania – tak by każde euro ze środków publicznych wykorzystać na pozyskanie dodatkowych inwestycji prywatnych bez tworzenia nowego zadłużenia.

Nowy Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) zostanie utworzony we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI). Będzie on opierał się na gwarancji o wartości 16 mld EUR z budżetu UE w połączeniu z 5 mld EUR przekazanymi przez EBI. Ostrożne szacunki dokonane na podstawie tendencji historycznych wskazują, że efekt mnożnikowy funduszu wyniesie 1:15. Innymi słowy każde euro ze środków publicznych, które jest uruchamiane za pomocą funduszu, przekłada się na inwestycje o łącznej wartości 15 euro, które w przeciwnym razie nie zostałyby zrealizowane.

Środki z funduszu powinny być przede wszystkim inwestowane w infrastrukturę, zwłaszcza w sieci szerokopasmowe i energetyczne, a także infrastrukturę transportową w ośrodkach przemysłowych, kształcenie, badania i innowacje, energię ze źródeł odnawialnych oraz w MŚP i spółki o średniej kapitalizacji.

EFIS	Zdolność ponoszenia ryzyka	Mnożnik  (uśredniony)	Inwestycje  w gospodarkę realną
Inwestycje długoterminowe	16 mld	15	240 mld
MŚP i spółki o średniej kapitalizacji	5 mld		75 mld
Ogółem	21 mld		315 mld

Tworzenie funduszu przebiegnie sprawnie, ponieważ powstanie on w ramach istniejących struktur grupy EBI wiosną 2015 r. W przypadku szybkiego uruchomienia funduszu będzie możliwość pozyskania dzięki niemu ponad 315 mld EUR dodatkowych środków finansowych w latach 2015-2017. Naszym celem jest, by fundusz mógł rozpocząć działalność najpóźniej do połowy 2015 r.

Ponadto inwestycje te zostaną uzupełnione dzięki zmaksymalizowaniu efektu dźwigni europejskich funduszy strukturalnych oraz funduszy inwestycyjnych na lata 2014-2020, poprzez wykorzystanie pożyczek, instrumentów kapitałowych i gwarancji zamiast tradycyjnych dotacji. To zwiększy wskaźnik dźwigni do poziomu w granicach od 1:3 do 1:4. Poprzez podwojenie udziału innowacyjnych instrumentów finansowych i wykorzystanie powstałego w ten sposób efektu dźwigni, w latach 2015 – 2017 można by pozyskać od 20 do 35 mld EURdodatkowych inwestycji w gospodarce realnej.

2. Wiarygodny wykaz projektów w połączeniu z pomocą techniczną, aby skierować środki pieniężne tam, gdzie są potrzebne.

Plan inwestycyjny umożliwi zasilenie gospodarki realnej środkami finansowymi poprzez stworzenie przejrzystego wykazu opłacalnych projektów na poziomie UE oraz zapewnienie niezbędnej pomocy technicznej, aby wesprzeć wybór i strukturyzację projektów oraz wykorzystanie bardziej innowacyjnych instrumentów finansowych.

Z nowego funduszu finansowane będą inwestycje strategiczne w infrastrukturę, szczególnie w sieci szerokopasmowe i energetyczne, transport w ośrodkach przemysłowych, a także kształcenie, badania i rozwój, energię ze źródeł odnawialnych i efektywność energetyczną.

Z funduszu wspierane będzie także finansowanie ryzyka dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w całej Europie. Powinno to pomóc tym podmiotom przezwyciężyć niedobory kapitałowe poprzez zapewnianie większych kwot kapitału bezpośredniego oraz dodatkowych gwarancji do kredytów dla MŚP.

Państwa członkowskie już przekazują powołanej we wrześniu 2014 r. wspólnej grupie zadaniowej Komisji i EBI informacje o projektach, które zostały wybrane na podstawie trzech kryteriów:

projektu o wartości dodanej dla UE, które przyczyniają się do realizacji celów unijnych, wartość i rentowność gospodarcza - pierwszeństwo mają projekty o wysokim zwrocie społeczno-gospodarczym, projekty, które mogą rozpocząć się w trakcie następnych trzech lat, co oznacza prawdopodobieństwo wydatków kapitałowych w okresie 2015-17.

 

Projekty, które znajdą się w wykazie, powinny mieć potencjał przyciągania innych źródeł finansowania. Projekty te powinny cechować się rozsądną wielkością i skalowalnością (zróżnicowanie na sektory/podsektory).

Komisja i EBI rozpoczną również obszerny program pomocy technicznej, który umożliwi wybór projektów i pomoże zwiększyć ich atrakcyjność dla prywatnych inwestorów.

3. Plan na działania na rzecz usunięcia barier dla inwestycji.

Plan inwestycyjny będzie zawierać harmonogram działań na rzecz eliminacji przepisów sektorowych, które utrudniają inwestycje.

Celem planu jest poprawa otoczenia biznesowego i warunków finansowania. Mają temu służyć przede wszystkim środki w sektorze finansowym, na przykład stworzenie unii rynków kapitałowych, która zapewni zwiększenie podaży kapitału dla MŚP oraz na projekty długoterminowe.

Najpierw usunięte zostaną poważne bariery regulacyjne i pozaregulacyjne, z którymi nadal mamy do czynienia we wszystkich istotnych sektorach związanych z infrastrukturą - w tym w dziedzinie energii, transportu, technologii cyfrowych i telekomunikacji - a także bariery na rynkach usług i produktów. W grudniu w ramach programu prac na rok 2015 Komisja przedstawi listę priorytetowych inicjatyw ściśle związanych z planem inwestycyjnym.

4. Kolejne działania krótkoterminowe (grudzień 2014 / styczeń 2015).

Parlament Europejski i Rada Europejska, która zbierze się w grudniu, powinny zatwierdzić plan inwestycyjny dla Europy oraz zobowiązać się do zastosowania procedury przyspieszonej do przyjęcia właściwych środków legislacyjnych.

Państwa członkowskie niedługo zakończą programowanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, w sposób który ma zmaksymalizować ich skuteczność, a Europejski Fundusz Inwestycyjny zostanie zwiększony dzięki pierwszemu dodatkowemu wkładowi EBI. Równocześnie Komisja i EBI rozpoczną ustalenia formalne dotyczące nowego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych.

Wspólna grupa zadaniowa Komisji i EBI ma w grudniu przekazać pierwszy wykaz projektów inwestycyjnych, na podstawie którego rozpocznie się tworzenie przejrzystego europejskiego wykazu projektów. EBI oraz główne podmioty krajowe i regionalne zwiększą pomoc techniczną na rzecz utworzenia centrum doradztwa inwestycyjnego, które będzie punktem kompleksowej obsługi dla promotorów projektów, inwestorów i instytucji zarządzających.

Wszystkie konieczne środki powinny zostać przyjęte w terminie umożliwiającym utworzenie nowego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych do połowy 2015 r. Do połowy 2016 r. Komisja Europejska i przywódcy państw i rządów zbadają poczynione postępy i w razie konieczności rozważą podjęcie kolejnych środków.

Prezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego Werner Hoyer stwierdził: – W Europie jest wystarczająca płynność finansowa, ale niewystarczającą ilość inwestycji. Mamy do czynienia z kryzysem zaufania do inwestycji, więc stajemy przed wyzwaniem, jakim jest powiązanie prywatnych środków inwestycyjnych z atrakcyjnymi projektami. Aby to osiągnąć musimy wziąć na siebie więcej ryzyka, aby zachęcić promotorów projektów do podejmowania inwestycji. Nowy Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych zapewni ukierunkowaną katalityczną zdolność do ponoszenia ryzyka w kontekście ekonomiczne opłacalnych inwestycji i skorzysta z wiedzy fachowej i doświadczenia EBI w doborze projektów i zarządzaniu nimi. Utworzeniu funduszu towarzyszyć będą również inne inicjatywy, takie jak zniesienie obciążeń administracyjnych i uruchomienie centrum doradztwa inwestycyjnego, aby pobudzić prace na opracowywaniem i przygotowaniem projektów w całej Europie.