Poparcie dla budowy unii energetycznej oraz przegląd wspólnotowej polityki sąsiedztwa – to jedne z głównych tematów omawianych podczas szczytu Rady Europejskiej, która zakończyła się w piątek 20 marca. Polskę w Brukseli reprezentowała premier Ewa Kopacz. Przywódcy państw i rządów nie podjęli dalszych decyzji związanych z sankcjami wobec Rosji, jednak podkreślili, że „Rada Europejska nie uznaje i nie przestaje potępiać bezprawnej aneksji Krymu i Sewastopola przez Federację Rosyjską”.

Po raz kolejny przywódcy państw i rządów krajów UE spotykali się w Brukseli, aby omówić kwestie istotne dla Europy. Podczas pierwszego dnia szczytu Rady Europejskiej w dniu 19 marca br. rozmawiano przede wszystkim o unii energetycznej oraz o stosunkach UE z sąsiadami ze szczególnym naciskiem na kwestię Ukrainy/Rosji.

1. UE jest zdecydowana zbudować unię energetyczną opartą na przyszłościowej polityce klimatycznej na podstawie przygotowanej przez Komisję ramowej strategii, która obejmuje pięć ściśle ze sobą powiązanych i wzajemnie się wzmacniających wymiarów (są to: bezpieczeństwo energetyczne, solidarność i zaufanie; w pełni zintegrowany europejski rynek energii; efektywność energetyczna przyczyniająca się do ograniczenia popytu; dekarbonizacja gospodarki; oraz badania naukowe, innowacje i konkurencyjność). Instytucje UE i państwa członkowskie będą dalej prowadzić prace, a Rada - przed grudniem - przedstawi Radzie Europejskiej stosowne sprawozdanie. Rada Europejska będzie w dalszym ciągu udzielać wskazówek.

2. Rada Europejska podkreśla, że wszystkie wymiary unii energetycznej są ważne, jednak dzisiaj skupiła się na niektórych jej aspektach i zaapelowała o:

a) przyspieszenie prac nad projektami infrastrukturalnymi w dziedzinie energii elektrycznej i gazu [1], w tym nad połączeniami międzysystemowymi - w szczególności połączeniami z regionami peryferyjnymi - w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i dobrze funkcjonującego wewnętrznego rynku energii;

b) pełne wdrożenie i ścisłe egzekwowanie istniejącego prawodawstwa w dziedzinie energii;

c) wzmocnienie ram prawodawczych dotyczących bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i gazu; bezpieczeństwo energetyczne można również wzmocnić poprzez niezawodne sieci energetyczne, zwiększoną efektywność energetyczną i korzystanie z lokalnych źródeł energii, a także bezpiecznych i zrównoważonych technologii niskoemisyjnych;

d) zapewnienie pełnej zgodności z prawem unijnym wszystkich umów dotyczących kupowania gazu od dostawców zewnętrznych, przede wszystkim poprzez zwiększenie przejrzystości takich umów i zwiększenie ich zgodności z unijnymi postanowieniami w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. W przypadku umów handlowych na dostawy gazu trzeba zagwarantować poufność szczególnie chronionych informacji handlowych;

e) ocenę możliwości stworzenia mechanizmów dobrowolnego agregowania zapotrzebowania, z pełnym poszanowaniem reguł konkurencji WTO i UE;

f) opracowanie wydajniejszej i elastycznej struktury rynku, co powinno iść w parze ze ściślejszą współpracą regionalną - także z państwami sąsiadującymi - i pomóc w zintegrowaniu odnawialnych źródeł energii, a jednocześnie zapewnić zgodność interwencji publicznych z rynkiem wewnętrznym oraz poszanowanie prawa państw członkowskich do podejmowania decyzji w sprawie ich własnego koszyka energetycznego. Pomoże to zapewniać gospodarstwom domowym i przemysłowi energię po przystępnych cenach;

g) przeprowadzenie przeglądu i rozwijanie prawodawstwa dotyczącego redukcji emisji, efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, aby stworzyć fundament dla uzgodnionych celów na 2030 r.; stworzenie wiarygodnego i przejrzystego systemu zarządzania;

h) opracowanie strategii w zakresie technologii i innowacji klimatyczno-energetycznych, w tym na przykład w odniesieniu do odnawialnych źródeł energii nowej generacji, magazynowania energii elektrycznej oraz wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, zwiększania efektywności energetycznej w sektorze budownictwa mieszkaniowego oraz zrównoważonego transportu;

i) wykorzystanie wszystkich instrumentów polityki zewnętrznej w celu ustanowienia strategicznych partnerstw w zakresie energii z zyskującymi na znaczeniu państwami producentami i państwami tranzytu, przede wszystkim z myślą o promowaniu bezpieczeństwa energetycznego, z jednoczesnym zapewnieniem przestrzegania suwerenności państw członkowskich i ich suwerennych praw do prowadzenia poszukiwań i wykorzystywania swoich zasobów naturalnych.

3. Rada Europejska popiera zdecydowane skoordynowane działania w ramach aktywnej europejskiej dyplomacji w dziedzinie klimatu przed konferencją COP 21 w Paryżu zgodnie z ambitnym celem ustalonym przez Radę Europejską w październiku 2014 r., który znalazł odzwierciedlenie we wkładzie przedłożonym niedawno przez UE i jej państwa członkowskie. Wzywa wszystkie strony, które są w stanie to zrobić - także największe gospodarki - by przedłożyły swoje wkłady do końca marca. Konieczne jest również zintensyfikowanie prac nad rozwiązaniami w zakresie finansowania, transferu technologii i budowania zdolności - kwestii kluczowych dla osiągnięcia w Paryżu ambitnego porozumienia.

[1] Niedawne porozumienie zawarte przez Francję, Portugalię, Hiszpanię, Komisję i EBI jest pozytywnym krokiem w kierunku osiągnięcia do 2020 r. celu w postaci 10% elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych; porozumienie zawarte przez państwa bałtyckie dotyczące prowadzenia prac na rzecz synchronicznego działania państw członkowskich w ramach europejskiej sieci kontynentalnej przyczynia się również do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, podobnie jak prace prowadzone przez Grupę Wysokiego Szczebla ds. Tworzenia Gazowych Połączeń Międzysystemowych w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej. W tym kontekście zachęca się Komisję do tworzenia regionalnych grup wysokiego szczebla złożonych ze wszystkich właściwych kluczowych podmiotów w celu zapewnienia regularnego monitorowania postępów w wyborze i finansowaniu projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Europejska polityka sąsiedztwa

Obecnie prowadzony przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa powinien zapewnić dalsze głębokie zaangażowanie UE we współpracę zarówno z partnerami ze wschodu, jak i z południa. Rada Europejska przeprowadzi szerszą dyskusję na temat południowego sąsiedztwa w październiku. W związku z tym Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła fakt, że 13 kwietnia w Barcelonie odbędzie się posiedzenie ministerialne, które będzie znakomitą okazją do poznania poglądów naszych partnerów z południa.

Szczyt Partnerstwa Wschodniego w Rydze

UE jest w pełni zaangażowana w Partnerstwo Wschodnie. Będzie wzmacniać - w sposób zróżnicowany - relacje z każdym ze swoich sześciu partnerów. Przedmiotem szczególnych starań powinno być zacieśnianie współpracy w zakresie budowania państwowości, w zakresie mobilności i kontaktów międzyludzkich, a także możliwości rynkowych i połączeń międzysystemowych. Rada Europejska oczekuje jak najszybszego ratyfikowania przez wszystkie państwa członkowskie układów o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu z Gruzją, Republiką Mołdawii i Ukrainą.

Rada Europejska zaapelowała do wszystkich stron o szybką i pełną realizację porozumień mińskich oraz o wywiązanie się z przyjętych przez strony zobowiązań, przy czym podkreśliła odpowiedzialność rosyjskich władz w tym względzie. UE jest gotowa wspierać ten proces, zwłaszcza w odniesieniu do możliwości i zdolności OBWE w zakresie monitorowania i weryfikowania realizacji porozumień mińskich, i będzie kontynuować działania w ramach trójstronnych procesów w dziedzinie energii oraz wdrażania pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu między UE a Ukrainą.

Rada Europejska zgodziła się, że czas obowiązywania środków ograniczających wobec Federacji Rosyjskiej, przyjętych 31 lipca 2014 r. i zaostrzonych 8 września 2014 r., należy jednoznacznie powiązać z pełną realizacją porozumień mińskich, przy czym należy pamiętać, że na wdrożenie tych porozumień przewidziano czas aż do 31 grudnia 2015 r. Niezbędne decyzje zapadną w najbliższych miesiącach. W razie potrzeby Rada Europejska jest gotowa przyjąć kolejne środki.

Rada Europejska nie uznaje i nie przestaje potępiać bezprawnej aneksji Krymu i Sewastopola przez Federację Rosyjską oraz jest zdecydowana w pełni realizować swoją politykę nieuznawania aneksji.

UE będzie nadal wspierać proces reform na Ukrainie, wraz z innymi darczyńcami i zgodnie z warunkami MFW. Rada Europejska zaapelowała o przyjęcie w trybie pilnym trzeciego pakietu pomocy makrofinansowej dla Ukrainy. Z uznaniem przyjęła dotychczasowe działania reformatorskie ukraińskiego rządu i zaapelowała do niego o dalsze intensyfikowanie prac.

Rada Europejska podkreśliła potrzebę przeciwstawienia się trwającym kampaniom dezinformacyjnym prowadzonym przez Rosję i wezwała wysoką przedstawiciel, by we współpracy z państwami członkowskimi i instytucjami UE przygotowała do czerwca plan działania dotyczący strategicznej komunikacji. Utworzenie zespołu ds. komunikacji jest pierwszym krokiem w tym zakresie.


Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce