Komisja Europejska przyjmuje program lepszego stanowienia prawa. Ten kompleksowy, obejmujący cały cykl kształtowania polityki pakiet reform przyczyni się do zwiększenia otwartości i przejrzystości procesu decyzyjnego UE i do poprawy jakości nowych przepisów poprzez lepszą ocenę skutków projektów aktów ustawodawczych i poprawek. Będzie on także stanowić zachętę do stałego i spójnego przeglądu już istniejących przepisów UE, tak aby strategie polityczne UE realizowane były w jak najbardziej efektywny i skuteczny sposób.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans powiedział: „Obecna Komisja zdecydowana jest zmienić zarówno treść, jak i sposób działania UE.Lepsze stanowienie prawa jest zatem jednym z naszych priorytetów.Słuchamy opinii napływających od obywateli i od przedstawicieli biznesu, a zwłaszcza od MŚP, zaniepokojonych tym, że Bruksela i jej instytucje nie zawsze tworzą przepisy, które obywatele i przedsiębiorstwa są w stanie zrozumieć i stosować.Chcemy przywrócić im wiarę w zdolność UE do zapewniania wysokiej jakości prawodawstwa.Lepsze stanowienie prawa nie oznacza „więcej” lub „mniej” przepisów unijnych. Nie chodzi też o podważanie naszych wysokich standardów socjalnych, środowiskowych i zdrowotnych lub praw podstawowych.W procesie lepszego stanowienia prawa chodzi o zapewnienie jak najbardziej efektywnej realizacji ambitnych celów, które sobie postawiliśmy.

Musimy rygorystycznie oceniać skutki tworzonych przepisów prawnych, w tym istotne zmiany wprowadzane w trakcie procedury ustawodawczej, tak aby decyzje polityczne oparte były na wystarczająco solidnych podstawach.I choć naturalną tendencją polityków jest koncentrowanie się na nowych inicjatywach, musimy skupić się co najmniej w takim samym stopniu na przeglądzie istniejącego prawodawstwa, tak aby móc określić, co można ulepszyć lub uprościć.Musimy sobie otwarcie powiedzieć, co działa, a co nie.Decyzje podejmowane przez instytucje UE dotyczą nas wszystkich, przedstawiamy więc środki, które otworzą proces decyzyjny UE, umożliwiając tym samym większą przejrzystość i lepszą kontrolę i zapewniając obywatelom większe możliwości wyrażenia swoich poglądów”.

Pakiet środków na rzecz lepszego stanowienia prawa będzie bezpośrednio wdrażany przez Komisję w ramach jej własnych działań związanych z przygotowaniem i oceną przepisów prawnych, a także we współpracy z Parlamentem Europejskim i Radą. W tym celu Komisja podejmie teraz negocjacje z Parlamentem i Radą w sprawie nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa.

Więcej przejrzystości i konsultacji

W celu dalszej kontroli publicznej i przekazywania opinii Komisja udostępni swoje procedury kształtowania polityki za pośrednictwem portalu internetowego, na którym będzie można śledzić realizację inicjatyw, i poprzez nowe konsultacje publiczne, prowadzone w związku z oceną aktualnej polityki, czy też ewentualnych nowych wniosków. Pojawią się również nowe możliwości dla zgłaszania uwag przez zainteresowane strony podczas całego cyklu tworzenia polityki, od wstępnego planu działania do końcowego wniosku Komisji. Po przyjęciu przez Komisję wniosku, obywatele i zainteresowane strony będą mieli 8 tygodni na przesłanie odpowiedzi lub propozycji, które zostaną uwzględnione podczas debaty legislacyjnej w Parlamencie i Radzie.

To przejrzyste podejście będzie miało również zastosowanie do prawodawstwa wtórnego w formie aktów delegowanych i wykonawczych. Po raz pierwszy projekty środków prowadzących do zmiany lub uzupełnienia istniejącego ustawodawstwa lub wprowadzających szczegółowe przepisy techniczne będą podane do wiadomości publicznej na 4 tygodnie przed ich przyjęciem. Pozwoli to zainteresowanym stronom na przedstawienie uwag przed przyjęciem tych projektów przez Komisję lub ekspertów z państw członkowskich.

Stały przegląd obowiązujących przepisów

Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT), w którym dokonano oceny istniejącego prawodawstwa UE w celu zwiększenia jego skuteczności i efektywności, bez podważania celów polityki, zostanie wzmocniony. Będzie on bardziej ukierunkowany na najpoważniejsze źródła nieefektywności i zbędne obciążenia, a ponadto będzie się charakteryzował ilościowym podejściem do oceny kosztów działań oraz płynących z nich korzyści. Komisja podjęła już aktywne działania na rzecz zmniejszenia obciążeń w obszarach takich jak VAT, zamówienia publiczne, statystyka przedsiębiorstw i chemikalia; obecnie prowadzona jest również kompleksowa ocena w innych dziedzinach. REFIT stanie się teraz podstawową częścią rocznego programu prac Komisji i dialogu politycznego Komisji z innymi instytucjami.

Komisja utworzy stałą i otwartą platformę dialogu z zainteresowanymi stronami i państwami członkowskimi na temat możliwych sposobów usprawnienia unijnego prawa w kontekście REFIT. Platforma REFIT połączy ekspertów wysokiego szczebla z przedsiębiorstw, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, partnerów społecznych, Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów i państwa członkowskie. Będzie ona zbierać sugestie dotyczące zmniejszenia obciążeń regulacyjnych i administracyjnych oraz przedstawiać konkretne pomysły. Komisja będzie reagować na wszystkie z nich oraz systematycznie wyjaśniać, jakie działania zamierza w związku z nimi podjąć. Komisja ponawia również swoją obietnicę wysłuchiwania w dowolnym momencie opinii zainteresowanych stron z pomocą internetowego narzędzia „Lighten the Load – Have Your Say”.

Lepsza ocena skutków i kontrola jakości

Komisja wzmacnia swoje podejście odnośnie do oceny skutków w celu udoskonalenia solidnej bazy danych, która leży u podstaw wszystkich wniosków ustawodawczych, bez uszczerbku dla decyzji politycznych. W szczególności Rada Komisji ds. Ocen Skutków, działająca od 2006 roku, przekształcona zostanie w niezależną Radę ds. Kontroli Regulacyjnej. Jej członkowie będą mieli bardziej niezależny status, a połowa z nich będzie rekrutowana spoza Komisji. Rada będzie odgrywać większą rolę w kontroli jakości ocen skutków nowych wniosków oraz w kontroli sprawności regulacyjnej i w ocenie istniejącego prawodawstwa.

Komisja proponuje również przeprowadzanie ocen skutków w trakcie procesu legislacyjnego, a nie tylko w trakcie przygotowywania przez Komisję wniosku. Wzywamy Parlament i Radę do przeprowadzania oceny skutków wszelkich istotnych zmian, jakie proponują w trakcie procesu legislacyjnego. Na wniosek Parlamentu, Rady lub Komisji powoływany może być doraźnie niezależny panel techniczny w celu zbadania, czy zmieniony wniosek nadaje się do praktycznego wdrożenia, czy zawiera prawa i obowiązki zrozumiałe dla zainteresowanych stron i czy nie spowoduje nieproporcjonalnych kosztów. Dokonywana przez panel ocena powinna zostać ukończona i podana do wiadomości publicznej w rozsądnym terminie, aby zapewnić potrzebne informacje dla celów politycznego procesu decyzyjnego.

Nowe porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie wspólnego zaangażowania instytucji UE

Lepsze stanowienie prawa możliwe jest jedynie przy wspólnym zaangażowaniu Komisji, Rady i Parlamentu Europejskiego. Dzisiaj Komisja przedkłada Parlamentowi i Radzie wniosek dotyczący nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, stawiając sobie za cel osiągnięcie porozumienia przed końcem 2015 roku.

W projekcie nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego proponuje się: wspólne zaangażowanie w program REFIT; przeprowadzanie oceny skutków w czasie całego procesu legislacyjnego; stałe monitorowanie skuteczności regulacyjnej ustawodawstwa UE i bardziej dokładną ocenę; skoordynowane planowanie roczne i wieloletnie, w tym konsultacje w sprawie programu prac Komisji; większą przejrzystość odnośnie do rozmów trójstronnych; wspólne działania mające na celu ograniczenie nieuzasadnionego, nadmiernie rygorystycznego wdrażania przepisów UE przez państwa członkowskie.

Kontekst

Wytyczne polityczne przewodniczącego Junckera, na podstawie których Parlament wybrał obecną Komisję, zawierają wyraźne zobowiązanie na rzecz lepszego stanowienia prawa. W programie prac na rok 2015 Komisja zobowiązała się do przedstawienia wniosku w sprawie nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego, aby zaktualizować i umocnić wspólne porozumienie z Parlamentem Europejskim i Radą w odniesieniu do lepszych uregulowań prawnych.


Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce