Nowe inwestycje w gospodarkę morską i wspieranie społeczności rybackich
W ramach kolejnego długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027 Komisja proponuje przeznaczyć środki w wysokości 6,14 mld euro na prostszy, bardziej elastyczny fundusz na rzecz europejskiego rybołówstwa i gospodarki morskiej.
Nowy Europejski Fundusz Morski i Rybacki będzie w dalszym ciągu wspierał europejski sektor rybołówstwa w zmianie praktyk połowowych na bardziej zrównoważone, ze szczególnym naciskiem na wspieranie rybaków zajmujących się łodziowym rybołówstwem przybrzeżnym. Pomoże również uwolnić potencjał wzrostu gospodarczego zrównoważonej niebieskiej gospodarki, tak aby zapewnić społecznościom nadbrzeżnym bardziej dostatnią przyszłość. Po raz pierwszy przyczyni się także do wzmocnienia międzynarodowego zarządzania oceanami w celu zwiększenia bezpieczeństwa i czystości mórz, ochrony na nich oraz zrównoważonego zarządzania nimi. Na koniec Komisja zwiększa wpływ funduszu na środowisko, kładąc nacisk na ochronę ekosystemów morskich oraz przewidując wkład w wysokości 30 % jego budżetu na łagodzenie zmiany klimatu i dostosowanie się do niej, zgodnie ze zobowiązaniami porozumienia paryskiego.
Komisarz ds. środowiska, polityki morskiej i rybołówstwa Karmenu Vella podkreślił: Zdrowe i dobrze zarządzane oceany stanowią warunek wstępny długoterminowych inwestycji i tworzenia miejsc pracy w sektorze rybołówstwa oraz w ramach szerzej pojętej niebieskiej gospodarki. Jako że Unia Europejska jest jedną ze światowych potęg morskich i piątym pod względem wielkości producentem żywności pochodzenia morskiego na świecie, spoczywa na niej wielka odpowiedzialność za ochronę, zachowanie i zrównoważoną eksploatację oceanów i ich zasobów. Fundusz pozwoli państwom członkowskim i Komisji wywiązać się ze swoich obowiązków oraz zainwestować w zrównoważone rybołówstwo, bezpieczeństwo żywnościowe, rozwój dobrze prosperującej gospodarki morskiej oraz zdrowe i produktywne morza i oceany.
Rybołówstwo ma ogromne znaczenie z punktu widzenia źródeł utrzymania i dziedzictwa kulturowego wielu społeczności nadbrzeżnych w UE. Wraz z akwakulturą rybołówstwo wnosi także wkład w zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i wyżywienia. W szczególności celem funduszu będzie wspieranie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, które jest prowadzone przez statki rybackie o długości poniżej 12 metrów i które stanowi połowę zatrudnienia w sektorze rybołówstwa w Europie. Od czasu przeprowadzenia reformy wspólnej polityki rybołówstwa w 2014 r. dokonano postępów, jeśli chodzi o przywrócenie właściwej liczebności stad ryb, poprawę rentowności branży rybackiej w UE i ochronę ekosystemów morskich. Nowy fundusz będzie nadal wspierać realizację tych celów społeczno-gospodarczych i środowiskowych.
Jeśli chodzi o gospodarkę morską, Komisja proponuje zwiększenie wsparcia w porównaniu z okresem 2014–2020. Jest to sektor gospodarki o dużym potencjale, wartość jego produkcji światowej szacuje się dzisiaj na 1,3 bln euro, a do 2030 r. wartość ta może jeszcze ponad dwukrotnie wzrosnąć. Fundusz morski umożliwi inwestowanie w nowe morskie rynki, technologie i usługi, takie jak energia oceaniczna i biotechnologia morska. Społeczności nadbrzeżne otrzymają większe i szerzej zakrojone wsparcie na rzecz tworzenia partnerstw lokalnych i transferu technologii we wszystkich sektorach niebieskiej gospodarki, w tym także w sektorze akwakultury i turystyki przybrzeżnej.
W kontekście programu działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 Unia zobowiązała się również na szczeblu międzynarodowym, że zadba o bezpieczeństwo i czystość mórz i oceanów, ochronę na nich oraz bardziej zrównoważone zarządzanie nimi. Nowy Europejski Fundusz Morski i Rybacki będzie wspierać wywiązywanie się z tych zobowiązań, co pomoże ulepszyć międzynarodowe zarządzanie oceanami. Zapewni on m.in. niezbędne środki finansowe w celu poprawy nadzoru morskiego, bezpieczeństwa i współpracy straży przybrzeżnej.
W celu zagwarantowania skuteczności i efektywności funduszu wprowadzono kilka nowych elementów, takich jak:
uproszczenie zasad i zaoferowanie szerszego wyboru państwom członkowskim, które teraz będą mogły dostosować wsparcie do swoich priorytetów strategicznych (nie będą już musiały dokonywać wyboru z listy z góry określonych działań kwalifikujących się do uzyskania wsparcia)
lepsze zestrojenie funkcjonowania funduszu z innymi funduszami Unii Europejskiej – określenie przepisów mających zastosowanie do wszystkich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów
lepsze ukierunkowanie wsparcia na rzecz realizacji wspólnej polityki rybołówstwa.
Dalsze działania
Aby środki UE mogły zacząć jak najszybciej przynosić praktyczne rezultaty, niezbędne jest szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie ogólnych wieloletnich ram budżetowych UE i powiązanych wniosków sektorowych. Opóźnienia podobne do tych, których doświadczono na początku bieżącego okresu programowania na lata 2014–2020 oznaczałyby, że nie sprostano by odpowiednio szybko potrzebom rybaków i społeczności nadbrzeżnych ani nie zapewniono odpowiedniej ochrony środowiska morskiego, od której są oni zależni.
Osiągnięcie w 2019 r. porozumienia w sprawie przyszłego budżetu długoterminowego umożliwi płynne przejście z obecnego długoterminowego budżetu (2014–2020) do nowego, a także zapewni przewidywalność i ciągłość finansowania z korzyścią dla wszystkich.
Kontekst
Nowy Europejski Fundusz Morski i Rybacki stanowi część wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 – nowego długoterminowego budżetu UE, który wchodzi w życie 1 stycznia 2021 r. Proponowany budżet łączy w sobie nowe instrumenty ze zmodernizowanymi programami, aby skutecznie realizować priorytety Unii Europejskiej i zapewnić jej gotowość na nowe wyzwania.
Projekty będą otrzymywać współfinansowanie z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz równolegle z krajowych źródeł finansowania, przy czym każde państwo członkowskie otrzyma część całkowitego budżetu. Państwa członkowskie opracowują krajowe programy operacyjne, określając w nich, w jaki sposób zamierzają wydać pieniądze. Po ich zatwierdzeniu przez Komisję organy krajowe zadecydują, które projekty powinny otrzymać wsparcie.
Więcej informacji
Teksty prawne i arkusze informacyjne na temat zasobów naturalnych i środowiska naturalnego są dostępne tutaj.
Pytania i odpowiedzi są dostępne tutaj.
Więcej informacji na temat budżetu UE na kolejny okres można znaleźć tutaj.