Komisja Europejska ogłosiła środki nadzwyczajne mające na celu ratowanie będącego w złym stanie stada dorsza atlantyckiego we wschodniej części Morza Bałtyckiego przed grożącym mu załamaniem się. Środki nadzwyczajne wprowadzają zakaz, ze skutkiem natychmiastowym, połowów dorsza w celach handlowych w większej części Morza Bałtyckiego do dnia 31 grudnia 2019 r.

Wprowadzony zakaz wejdzie w życie w trybie natychmiastowym i będzie obowiązywał do 31 grudnia 2019 r. Będzie on obejmował wszystkie statki rybackie i miał zastosowane na tych obszarach Morza Bałtyckiego, gdzie występuje największa część tego stada (tj. podrejony 24-26), z wyjątkiem pewnych określonych odstępstw. Wprowadzany jest on po środkach, które zostały już podjęte przez niektóre państwa członkowskie. Biorąc pod uwagę, że środki te nie zapewniają jednolitego podejścia na wszystkich obszarach występowania stada dorsza atlantyckiego we wschodniej części Morza Bałtyckiego i że nie wszystkie państwa członkowskie zamierzają przyjąć środki krajowe, Komisja zdecydowała, że uzasadnione jest podjęcie dalszych działań nadzwyczajnych.

Chociaż ten zakaz połowów stanowi zasadniczy i natychmiastowy krok na drodze do ochrony tego wrażliwego stada, po upływie kilku miesięcy Komisja i państwa członkowskie ponownie przeanalizują potrzebę podjęcia działań w dłuższej perspektywie czasowej na spotkaniu ministrów, na którym zapadną decyzje dotyczące uprawnień do połowów na następny rok. Naukowcy ostrzegają również, że oprócz połowów wiele czynników, którymi należy zająć się osobno, stanowi zagrożenie dla tego stada, w tym niewystarczające zasolenie, zbyt wysokie temperatury wody oraz zbyt mała ilość tlenu, a także zarażenie pasożytami.

Kontekst

Najnowsze badania naukowe potwierdziły obawy dotyczące dorsza we wschodniej części Morza Bałtyckiego: jesteśmy świadkami gwałtownego spadku liczebności tego stada, co może doprowadzić do jego załamania, jeżeli nie zostaną podjęte żadne działania. Dlatego też międzynarodowe organy naukowe wezwały do całkowitego zaprzestania połowów, aby wyjść z tej trudnej sytuacji. Komisja przeanalizowała dostępne dowody naukowe i na posiedzeniu komitetu ekspertów omówiła obecnie środki z państwami członkowskimi.

Zgodnie z opiniami naukowymi całkowite dopuszczalne połowy dorsza we wschodniej części Morza Bałtyckiego były co roku ograniczane od 65 934 ton w 2014 r. do 24 112 ton w 2019 r. Co więcej w ostatnich latach rybacy wykorzystywali jedynie 40–60 proc. całkowitych dopuszczalnych połowów, prawdopodobnie ze względu na brak ryb o wielkości handlowej. Według naukowców ilość dorsza atlantyckiego o wielkości handlowej (> = 35 cm) jest obecnie na najniższym poziomie obserwowanym od lat 50-tych XX w. W tym roku do tej pory rybacy wykorzystali około 21 proc. swoich dostępnych kwot.

Dorsz atlantycki we wschodniej części Morza Bałtyckiego jest jedną z najcenniejszych ryb stanowiących źródło utrzymania wielu rybaków. Ponad 7000 statków rybackich ze wszystkich ośmiu państw członkowskich UE poławiało dorsza we wschodniej części Morza Bałtyckiego, a dla 182 statków z Litwy i Polski połowy dorsza stanowiły ponad 50 proc. ich całkowitych połowów.

W ramach wspólnej polityki rybołówstwa Komisja może, na uzasadniony wniosek państwa członkowskiego lub z własnej inicjatywy, podjąć środki nadzwyczajne w celu złagodzenia poważnego zagrożenia dla ochrony żywych zasobów morza. Środki te mogą być stosowane przez okres maksymalnie sześciu miesięcy. Komisja podjęła wcześniej takie nadzwyczajne środki w celu ochrony wrażliwych stad, a mianowicie sardeli w Zatoce Biskajskiej i północnego stada labraksa.

Dodatkowe informacje
Pytania i odpowiedzi – środki nadzwyczajne dotyczące dorsza atlantyckiego we wschodniej części Morza Bałtyckiego

fot. YONGYOT PRUKSARAK